Liryka apelu, inaczej zwana liryką inwokacyjną lub liryką zwrotu do adresata, to rodzaj liryki, w której występuje bezpośrednie adresowanie do konkretnej osoby lub grupy osób. W takim utworze pojawia się zarówno „ja” liryczne, czyli nadawca, jak i „ty” liryczne, czyli adresat. Liryka apelu jest rzadziej spotykana niż inne rodzaje liryki, takie jak liryka pośrednia lub bezpośrednia.
Gatunkiem charakterystycznym dla liryki apelu jest oda, czyli utwór poetycki o podniosłym charakterze, w którym „ja” liryczne adresuje się do konkretnej osoby lub pojęcia abstrakcyjnego. Ody są często wykorzystywane do wyrażania uczuć i emocji oraz do przekazywania przesłania.
Spis treści
Jak stosuje się lirykę apelu?
Zwrot liryczny może być skierowany nie tylko do konkretnej osoby, ale również do pojęcia abstrakcyjnego, przedmiotu lub istoty niemającej ludzkich cech. Może to być na przykład zwrot do rośliny, zwierzęcia czy rzeczy martwej. Zwrot taki ma często charakter retoryczny i nadaje tekstowi oratoryjny charakter, podobny do przemówienia lub listu.
Liryka inwokacyjna, czyli taka, w której występują zwroty do adresata, może być wykorzystywana w różnych celach. Może służyć do wyrażenia uczuć, emocji czy refleksji, a także do przekazywania przesłania lub nakłaniania do podjęcia określonej decyzji. Ze względu na swój osobisty charakter, liryka inwokacyjna często pojawia się w utworach o tematyce politycznej lub miłosnej i ma zazwyczaj podniosły lub intymny ton.
Liryka zwrotu do adresata — cechy
Liryka apelu to rodzaj liryki, która charakteryzuje się bezpośrednim adresowaniem do określonej osoby lub grupy osób z zamiarem wpływu na ich postawy i poglądy. Podmiot liryczny, czyli nadawca, kieruje swą wypowiedź do adresata z nadzieją na zmianę jego zachowania lub przekonań. Liryka apelu pełni funkcję perswazyjną i stara się przekonać odbiorców do swoich racji lub poglądów.
Cechy, dzięki którym można rozpoznać lirykę apelu, to:
- Bezpośrednie adresowanie do określonej osoby lub grupy osób;
- Funkcja perswazyjna i próba wpływu na postawy i poglądy adresata;
- Wyraźne ujawnienie nastawienia bohatera lirycznego na adresata;
- Prośba o coś lub próba przekonania adresatów do swoich racji lub stanowiska.
W jakich dziełach zastosowano lirykę inwokacyjną?
Liryka zwrotu do adresata jest często używana w różnych rodzajach dzieł literackich, takich jak wiersze, piosenki, utwory teatralne czy prozatorskie. Korzystali z niej również najwybitniejsi polscy autorzy.
- „Do M***” Adama Mickiewicza
- „Do Młodych” Adam Asnyk;
- „Oda do Radości” Fryderyka Schillera.
Liryka zwrotu do adresata jest używana w różnych rodzajach dzieł i może mieć różnorodne przesłanie lub tematykę. Jest to doskonały sposób na wzbudzenie zainteresowania czytelników tekstu. Pomaga im w utożsamieniu się z adresatem lirycznym.