Roza Weneda była siostrą głównej i tytułowej bohaterki dramatu Juliusza Słowackiego, a także córką króla narodu Wenedów – Derwida. Jej postać została zbudowana na kontraście wobec siostry, Lilli. Cechą najbardziej wyróżniającą Rozę spośród tłumu jest jej wrażliwość na świat metafizyczny, jest ona bowiem w stanie zajrzeć w przyszłość i przewidzieć wypadki, które dopiero będą miały miejsce. To zresztą przyczynia się do ostatecznego upadku Wenedów.
Charakterystyka Rozy Wenedy
Jak już wspomnieliśmy wyżej, Roza była absolutnym przeciwieństwem swojej siostry Lilli, spokojnej, rozumnej i oddanej, a kiedy trzeba pracowitej, odważnej i heroicznej. Roza była przede wszystkim osobą nieobliczalną. Nie panowała nad swoimi emocjami i nerwami i nawet nie próbowała nad nimi zapanować. Bardzo dużym piętnem na jej poczytalności odbił się dar prorokowania. Dziewczyna mieszka w jaskini i czasem sprawia wrażenie, jak gdyby żyła bardziej wśród duchów, niż wśród żywych. Przepowiada klęskę własnemu ludowi, ale z rozpaczy nie jest w stanie ogłosić tej wróżby. Roza jest egoistką, myśli w zasadzie tylko o sobie, nie zastanawia się nad konsekwencjami swoich czynów. Jest porywcza, daje się ponosić nerwom. Widać to bardzo dobrze w sytuacji, kiedy pod jej opieką zostaje pozostawiony Lechon, lechicki jeniec, który ma być kartą przetargową Wenedów w negocjacjach z wrogiem. Kiedy mało wiarygodny człowiek, jakim jest Ślaz przynosi tragiczną wieść o śmierci siostry i ojca, Roza w porywie gniewu zabija Lechona, nieświadomie przyczyniając się w ten sposób do upadku Wenedów. Słowa Ślaza okazują się kłamstwem, a śmierć lechickiego księcia przekreśla jakiekolwiek szanse na porozumienie. Kobieta jest żądna zemsty i krwi. Marzy o ujrzeniu swoich wrogów na torturach, odprawia nawet w tej intencji stosowne czary i gusła. Jest zaślepiona i bezwzględna.
Roza Weneda ma uświadomić czytelnikowi, jak wiele w życiu zależy od ślepego losu, który nie ogląda się na modlitwy, zaklęcia, prośby, czy marzenia ludzkie, a jest po prostu beznamiętną siłą, która prze do przodu w sobie tylko znanym kierunku. Roza jest emanacją tej siły, chociaż gubi ona nie tylko ją samą, lecz także cały jej naród.