Wiele scen z Wesela Stanisława Wyspiańskiego ma charakter symboliczny, który jednak w odniesieniu do współczesności autora, staje się boleśnie dosłowny. Tak jest we wszystkich przypadkach, w których Wyspiański ustami swoich bohaterów stara się stawiać niepochlebne diagnozy wszystkim tym, którzy jego zdaniem zaniedbali swoje obowiązki i powinności wobec ojczyzny.
Spis treści
Spotkanie Poety z Rycerzem – streszczenie
W IX scenie aktu II Wesela Stanisława Wyspiańskiego, czytelnik ma okazję być świadkiem spotkania Poety oraz Rycerza, czyli postaci realistycznej z postacią metafizyczną, fantastyczną, niepochodzącą z tego świata. Rycerz przez cały czas stara się pobudzić i podekscytować Poetę do działania i tworzenia na rzecz narodu, na rzecz Polski. Według Rycerza Poeta powinien pisać o ojczyźnie i to w tonie, który na nowo roznieciłby patriotyczny płomień w sercach jego rodaków. To z kolei mogłoby pobudzić ich do walki o – od tak dawna upragnioną – wolność Polski. Poeta jest przerażony wizjami, jakie pokazuje mu Rycerz. Jest pogrążony w dekadencji, niezdolny do jakichkolwiek większych ruchów życiowych i artystycznych. Nie jest przekonany co do wizji swojej twórczości przedstawionej przez Rycerza. Ten jednak nalega i przypomina Poecie wielkie zwycięstwa Polaków, m.in. bitwę pod Grunwaldem. Kiedy Poeta nadal oponuje, Rycerz poleca mu zajrzeć pod swoją uchyloną przyłbicę. Scena kończy się, kiedy Poeta widzi, że zbroja Rycerza tak naprawdę jest pusta i zionie z niej śmiertelna woń. Pustka jest w rzeczywistości symbolicznym odzwierciedleniem stanu ducha Poety, jego pustki moralnej i patriotycznej.
Spotkanie Poety z Rycerzem – interpretacja
Pod postacią Rycerza badacze najczęściej upatrują Zawiszę Czarnego – wielkiego bohatera czasów rycerskich Rzeczpospolitej, który brał udział w bitwie pod Grunwaldem i chwalebnie zapisał się na kartach historii. W Weselu scena z jego udziałem ma za zadanie uprzytomnić widzowi, jak głęboko sięgał rozkład społeczny Polaków na przełomie XIX i XX wieku. Poeta, który powinien swoją twórczością opiewać polskość i walczyć o odpowiednie dla niej miejsce w sztuce światowej, woli skupiać się na dekadencji, bezruchu, upadku i inercji. Wyspiański w ten sposób krytykuje poezję swojego pokolenia, która w istocie zamiast na sprawach ogólnych, koncentrowała się na negatywnych emocjach i uczuciach jednostki. Rycerz twierdzi, że poezja powinna pełnić funkcję narodową, Poeta jednak nie znajduje w sobie siły na wypełnienie tego zalecenia, choć zdaje sobie sprawę z jego zasadności. Tym większy jest więc jego wewnętrzny dramat, ponieważ nie potrafi podołać postawionemu przed nim zadaniu. Scenę kończy symboliczny gest, w którym Poeta dostrzega pustkę w zbroi Rycerza, pustkę, w której odbija się jego własne zaangażowanie w sprawy ojczyzny, a właściwie jego brak.