Artur – charakterystyka

Autor: Grzegorz Paczkowski

Artur to główny bohater wybitnego i słynnego dramatu autorstwa Sławomira Mrożka, pt. Tango. To bardzo ciekawa postać, która w panującym w jego domu chaosie, wydaje się jedynym człowiekiem posiadającym „normalne” postrzeganie rzeczywistości. Heroicznie sprzeciwia się on anarchii domu rodzinnego oraz zaprzeczeniu wszelkim zasadom i porządkowi pokoleniowemu. Mimo swojego wysiłku, ponosi sromotną klęskę, która bardzo dużo mówi o współczesności jako o czasach, w których nieporządek, chaos i anarchię należy raczej przyjąć i zaakceptować, niż próbować z nią walczyć. 

Charakterystyka Artura, głównego bohatera Tanga

Artur to młody człowiek, student medycyny, syn Stomila i Eleonory. Jest inteligentnym dwudziestoparolatkiem, człowiekiem ambitnym, oczytanym i obdarzonym głęboką wrażliwością. Bardzo dużą wagę przywiązuje do tradycyjnego modelu rodziny, ponieważ uważa, że właśnie on (i tylko on) zapewnia zdrowe i właściwe funkcjonowanie nie tylko poszczególnych jednostek, lecz także (a może nawet przede wszystkim) całych społeczeństw. Artur przedstawiony jest w Tangu jako strażnik wartości należących do przeszłości, piastun tradycji, konserwatysta. 

Niestety powyższe wartości nie są w cenie w domu, w którym przyszło się Arturowi urodzić i wychowywać. W jego domu pod względem wartości panuje absolutny chaos, a właściwie ich pokoleniowe odwrócenie. Jego rodzice, Eleonora i Stomil, hołdują absolutnej wolności, rozumianej na wiele rozmaitych sposobów. Są z pokolenia, które w młodości musiało bardzo intensywnie walczyć o wolność, m.in. moralną, obyczajową czy seksualną. W czasie, kiedy ich rówieśnicy dojrzewali i ich życie stabilizowało się, Stomil i Eleonora opóźniali świadomie ten proces, by pozostać wiernymi samym sobie. W takim duchu próbowali wychowywać również Artura. Jednak młody człowiek bardzo szybko zaczął dostrzegać minusy takiej „wolności”. Jak każdy młodzieniec, Artur potrzebował punktu odniesienia, wobec którego mógłby się zbuntować. W jego domu jednak nie było przeciwko czego mu sprzeciwić, ponieważ absolutnie wszystko było wolno. Nawet jego matka namawiała go, by porzucił szlachetne ambicje kariery lekarskiej i wybrał niepewny i niebezpieczny zawód artystyczny. Artur ubolewał nad takim stanem rzeczy, ponieważ czuł, że odbiera mu on pewien naturalny bieg rozwoju. Jego rówieśnicy buntowali się przeciwko ograniczeniom nakładanym przez własnych rodziców, on natomiast nie mógł się przeciw nim zbuntować i czuł, że przez to czegoś ważnego zaczyna mu w życiu brakować. Wreszcie pęka w nim niewidzialna granica i jako dorosły mężczyzna zaczyna buntować się przeciwko brakowi zasad w jego rodzinnym domu. 

Próbuje „przywrócić” tradycyjne role wszystkim domownikom, lecz bardzo szybko okazuje się, że nie jest w stanie przymusić innych do zachowywania się w określony sposób. Wpędza go to w jeszcze większą frustrację i przysparza mu nerwów, z którymi radzi sobie coraz gorzej. W finale dramatu Sławomira Mrożka zostaje uśmiercony przez Edka, symbolizującego przemoc, tępą siłę, która przez posługiwanie się agresją zawsze zwycięży ze wszystkimi przejawami intelektu, wrażliwości, porządku i pragnienia ładu.

Los Artura świadczy również w dużej mierze o współczesności Mrożka. W czasach PRL-u w Polsce rzeczywiście bardzo często dochodziło do odwrócenia wartości w życiu codziennym. Fałszywy ustrój tworzył fałszywy obraz świata, w którym cenione były negatywne cechy, a cnoty – poniewierane i wyśmiewane. Artur symbolizuje pragnienie ładu, porządku społecznego i moralnego. Mrożek ukazuje jednak miałkość takich pragnień w zderzeniu z przyzwyczajeniem, niechęcią, hibernacją światopoglądową czy wreszcie tępą fizyczną siłą. Jakże symboliczne jest tytułowe tango, które Edek wraz ze Stomilem tańczą nad ciałem Artura w finałowej scenie dramatu. Młody intelektualista, ambitny wrażliwiec, nadzieja społeczeństwa na dobrą przyszłość leży sponiewierana u stóp tyrana i człowieka dojrzałego o umyśle i pojmowaniu świata podobnym do nastolatka. Artur jest pod wieloma względami postacią tragiczną i będzie nią niezależnie od czasów, w których przystąpi się do lektury Tanga. 

Dodaj komentarz