Filozofia Fryderyka Nietzschego – główne cechy

Autor: Grzegorz Paczkowski

Fryderyk Nietzche to jeden z najbardziej kontrowersyjnych filozofów współczesnego świata. Ten XIX-wieczny myśliciel zbudował rewolucyjny wobec współczesnej filozofii system, którego najważniejszym założeniem była wolność duchowa jednostki, która zyskiwała ogromną siłę poprzez wyzwolenie się z przestarzałych, tradycyjnych i niewolniczych praw moralnych. Błędna i powierzchowna interpretacja jego filozofii została przyjęta za fundament ideologii nazistowskiej i pośrednio przyczyniła się do tragedii II wojny światowej. 

Fryderyk Nietzsche uważał, że system moralny, który od niemal dwóch tysięcy lat jest utrzymywany przez nieewoluującą religię chrześcijańską, jest przestarzały i zatracił wszystkie swoje pozytywne funkcje. W mniemaniu filozofa moralność w XIX-wieku była jarzmem narzucanym na ludzi odważnych, którzy chcieli żyć według innych wartości, niż te, utarte przez Kościół Katolicki. Jego zdaniem ludzkość dzieliła się na dwa rodzaje. Do pierwszego zaliczali się ludzie bierni, którzy przychodzili na świat i przyjmowali wszystkie zastane na nim zasady, po czym żyli zgodnie z nimi, nie pragnąć żadnych zmian, nie ryzykując błędu, istniejąc według schematu sprawdzonego przez pokolenia. Drugim typem był typ „panów”, czyli jednostek ponadprzeciętnych, wybitnych, którzy posiadali ogromny talent, wewnętrzne zdolności do tego, by zmieniać świat. By to zrobić musieli jednak zerwać ze wszelkimi ograniczającymi ich schematami funkcjonującymi w społeczeństwie. Najczęściej oznaczało to właśnie okowy moralności. 

Fryderyk Nietzsche około roku 1875

Filozofia Fryderyka Nietzschego była rewolucyjna nie tylko ze względu na głoszone przez myśliciela hasła. W wielu książkach, w których wykładał woje poglądy, posługiwał się on dodatkowo stylem literackim, niekiedy wręcz poetyckim. Jego najważniejsze dzieło, pt. Tako rzecze Zaratustra, jest traktatem leżącym gdzieś pomiędzy filozofią, literaturą a wykładem. Daleko mu jednak do klasycznie pojmowanego toku rozumowania filozoficznego, gdzie jedno stwierdzenie musi w logiczny sposób wynikać z poprzedniego. Nietzsche twierdził, że filozofia nie powinna być suchym przedmiotem akademickim zamykanym w naukowych formułach, lecz powinna być żywa, wciąż przeżywana, a więc związana z emocjami ludzi. 

Filozofia Fryderyka Nietzschego miała wielki wpływ na sztukę, literaturę, filozofię, historię i nauki społeczne. Główna idea sztuki epoki modernizmu oparta była właśnie na twierdzeniu, że artysta jest jednostką wybitną, w związku z czym wolno mu łamać wszelkie schematy i normy społeczne, w myśl osiągania rzeczy większych dla całej ludzkości. Właśnie owa idea ludzi oraz nadludzi do dziś budzi największe kontrowersje, ponieważ została ona wypaczona przez głównych ideologów nazizmu i przeinaczona w twierdzenie, że istnieją ludzie lepsi i gorsi oraz że ci lepsi mają prawo decydować o losie i życiu tych gorszych, jeśli miałoby się to przysłużyć postępowi ludzkości. Takie myślenia stało się wodą na młyn machiny politycznej III Rzeszy i fali antysemityzmu, jaka w czasie II wojny światowej przetoczyła się przez Europę i świat. Pamiętać jednak należy, że założenia nazistowskie były dalekie od poprawnej interpretacji myśli Fryderyka Nietzschego. 

Dodaj komentarz