Język ezopowy to zbiorcza nazwa dla pewnego rodzaju konstruowania wypowiedzi, werbalnych, lecz przede wszystkim pisemnych, artystycznych, literackich, który charakteryzuje się między innymi przekazywaniem treści w sposób metaforyczny, aluzyjny, niedosłowny. Nazwa pochodzi od imienia Ezopa, starożytnego poety uznawanego za twórcę bajek, w których posługiwał się bogato właśnie aluzjami.
Język ezopowy jest niczym innym, jak po prostu jednym z wielu środków stylistycznych, używanych w literaturze, lecz także w języku potocznym. Przydawał się on zwłaszcza wszędzie tam, gdzie dochodziło do mniejszego lub większego ograniczenia słowa. Twórcy poddawani cenzurze, niemogący mówić do swoich odbiorców wprost, używali aluzji, metafor, synekdoch i peryfraz, by w zawoalowany sposób uzyskać ten sam efekt i nie dać się złapać cenzurze.
Polska literatura pełna jest przykładów tego rodzaju literatury, jako że w ostatnich wiekach bardzo często nasz kraj poddawany był cenzurze i ograniczeniu wolności słowa. W literaturze pozytywistycznej dużo jest mowy Ezopowej, ponieważ wówczas już zaborcy prowadzili bardzo szeroko zakrojone działania depolonizacyjne. Na przykład Bolesław Prus używał języka ezopowego do pomijania obecności Rosjan w Warszawie lat 70. XIX wieku w Lalce. Był to jego przejaw buntu wobec bezprawnej obecności Rosjan w Polsce. Eliza Orzeszkowa napisała Gloria victis – opowiadanie podtrzymujące pamięć o powstańcach styczniowych, jednak jej opowieść snują drzewa oraz wiatr. Nie jest wspomniane, że powstańcy walczyli z Rosjanami, jednak dla każdego czytelnika odniesienia te są zupełnie jasne.
Język ezopowy jest bardzo wyrafinowaną formą dialogu autora z czytelnikiem. Od pierwszego wymaga niebywałej inteligencji, od drugiego pewnego specyficznego rodzaju intelektualnej czujności oraz przygotowania umysłowego. Współcześnie wydaje się, że zapotrzebowanie na język ezopowy zmalało, ponieważ panuje moda na dosłowność, brak kokieterii, a wręcz łopatologiczność. Nie jest jednak powiedziane, że powrót do aluzji nigdy nie nastąpi, ponieważ to bardzo użyteczny środek stylistyczny, który niejednokrotnie wznosi odbiór danego dzieła o kilka poziomów wyżej.