Artykuł to rodzaj wypowiedzi pisemnej, najczęściej używanej w dziennikarstwie lub nauce. Służy przekazaniu pewnej wiedzy i ewentualnym jej skomentowaniu. To wymaga od autora dobrego warsztatu pisarskiego oraz gruntownej znajomości tematu, który ma zamiar poruszyć. By nieco ułatwić mu zadanie, stworzono kilka wytycznych, stosując się do których, można mieć pewność stworzenia pełnoprawnego i poprawnie skonstruowanego artykułu. Dowiedzmy się na ten temat więcej.
Spis treści
Czym jest artykuł?
Artykuły otaczają nas z każdej strony, każdego dnia. W mediach społecznościowych prześlizgujemy się wzrokiem po dziesiątkach nagłówków. Artykuły zdrowotne, polityczne, społeczne, ekonomiczne, religijne, kulturalne, historyczne, technologiczne, medyczne, hobbystyczne – od różnorodności potrafi rozboleć głowa. Być może przez ten dostatek informacji, nie zastanawiamy się zbyt często, że owe teksty, aby spełniały swoją funkcję – prawidłowo przekazywały informacje – muszą być skonstruowane w odpowiedni sposób. Istnieje bardzo wiele dróg formułowania myśli w artykułach, stąd też wielorakość (ale nie dowolność) form, które może przybierać. Wywiad, felieton, reportaż czy esej to tylko niektóre z nich.
Podstawowe zasady pisania artykułu
Jest kilka rzeczy, które należy wiedzieć, zanim w ogóle zacznie się pisać artykuł. Dotyczą one nie tylko samego tekstu, lecz także sposobu pracy nad nim. Oto kilka najważniejszych:
- przygotowanie – tzw. research, czyli zdobycie informacji na dany temat. Pamiętaj, że pisząc artykuł, musisz stanąć na stanowisku, jeśli nie eksperta, to osoby bardzo dobrze zorientowanej w danej dziedzinie. Twój tekst musi być wyczerpujący i przemyślany, czytelnik musi czuć, że „mówi” do niego ktoś, kto ma rzeczywiste pojęcie o tym, o czym pisze. Brak kompetencji jest bardzo wyczuwalny;
- styl/język – pamiętaj, że każda dziedzina wymaga nieco innego podejścia językowego. Innym słownictwem powinien posługiwać się felieton na temat zdrowego żywienia, a innym komentarz polityczny. Jeśli nie jesteś pewny własnego zasobu słownictwa, warto, na etapie researchu, zaczerpnąć wiedzy również w tej dziedzinie. To dotyczy również stylu – pamiętaj, że artykuł to forma publicystyczna, nie artystyczna;
- wiarygodność informacji – w dzisiejszych czasach bardzo łatwo wpaść w pułapkę różnego rodzaju fake newsów,błędnych informacji czy niesprawdzonych źródeł. Pamiętaj, żeby wszystko, co napiszesz, miało swoje oparcie w rzeczywistości i to takie oparcie, które jesteś w stanie z łatwością udowodnić. Nie opieraj się na nierzetelnych źródłach, których wiarygodność na pierwszy rzut oka budzi zastrzeżenia. Cytaty, statystyki, badania i innego rodzaju odniesienia muszą zostać opatrzone przypisami bibliograficznymi;
- etyka – punkt ważny zwłaszcza w przypadku tematów budzących ogromne społeczne emocje. Pamiętaj, że jako autor formy publicystycznej, powinieneś być jak najbliżej obiektywizmu. W momencie, w którym wyrażasz własną opinię, należy to wyraźnie zaznaczyć, by nie zostać posądzonym o manipulację. Łamy artykułu nie są miejscem na kanalizowanie prywatnych sympatii czy antypatii (np. politycznych). Nawet negatywną ocenę czyjejś działalności należy napisać w sposób zrównoważony i zachowując szacunek do krytykowanego;
Kompozycja artykułu
Artykuł posiada bardzo sztywno określone ramy kompozycyjne, które jednak nie są ograniczeniem, a pomagają dobrze osadzić się w gatunku i porządkują proces powstawania tekstu. Konstrukcja artykułu powinna wyglądać następująco:
- tytuł – powinien być chwytliwy, przyciągać uwagę i zainteresować go na tyle, by chciał zagłębić się w dalszą treść artykułu. Nie może być zbyt długi, ponieważ zwykle wyodrębnia się go dużą czcionką i zabierając zbyt wiele miejsca, psuły estetykę tekstu. Musi być więc odpowiednio zwięzły;
- lead – to miejsce na kilka zdań, w których wciągniemy czytelnika w merytorykę tekstu. Lead to dosłownie kilka zdań, zwykle pogrubionych lub napisanych czcionką większą niż tekst właściwy, ale mniejszą niż tytuł. Może mieć formę pytań retorycznych;
- wstęp właściwy – często jest to część artykułu tożsama z leadem, jednak istnieją sytuację, w których to dopiero we wstępie udzielamy informacji wstępnych, wprowadzenia do artykułu, leadowi pozostawiając tylko funkcję zainteresowania czytelnika;
- rozwinięcie – część główna artykułu. Tutaj przedstawiamy wyniki badań, researchu lub własnych poszukiwań w danym zakresie. Pomocne w tym miejscu mogą okazać się wszelkiego rodzaju tabele, zestawienia, wypunktowania, statystyki czy infografiki, które sprawią, że tekst będzie pod względem wizualnym dużo bardziej urozmaicony, a przed to zawarte w nim informacje będą łatwiejsze do przyswojenia i zapamiętania;
- zakończenie – miejsce na podsumowanie. Pamiętaj, żeby nie powtarzać treści z rozwinięcia, tylko ją podsumować, podać wnioski, do których sprowadza się artykuł. Cały tekst powinien być podporządkowany rozumowaniu przyczynowo-skutkowemu, które właśnie w tym miejscu musi znaleźć puentę.
Artykuł to nie najłatwiejsza forma wypowiedzi tekstowej, wymaga sporo wysiłku zanim w ogóle siądzie się do pisania. Niemniej warto wgłębić się w tajniki jej powstawania, choćby po to, by samemu móc odróżnić wartościowy i rzetelny materiał od niewiarygodnego i niemiarodajnego.