Motyw władzy w literaturze – konteksty z różnych epok

Kwestia władzy, tego kto ją sprawuje, w jaki sposób oraz jaka odpowiedzialność na nim spoczywa to temat aktualny od tysięcy lat, odkąd zaczęły krystalizować się pierwsze formy cywilizacji. W każdym wypadku to jakaś określona mniejszość musi kierować większością. Rodzi to szereg wygód, ale i mnóstwo niebezpieczeństw. Tam, gdzie w ręku jednego człowieka spoczywa zbyt wielka władza, łatwo o nadużycia, niesprawiedliwość, chciwość.

Motyw tęsknoty w literaturze – konteksty z różnych epok

Wszyscy ludzie na pewnym etapie swojego życia tęsknią. Tęsknić można za czymś, co już minęło, lub do czegoś, co jeszcze nie nastąpiło. Ten drugi wariant nazywamy jednak przeważnie marzeniem. Niemniej jednak każdy zna chyba dojmujące uczucie tęsknienia za czymś, czego w danej chwili nie jesteśmy w stanie osiągnąć, albo przywrócić z przeszłości. Taki stan zawsze wzbudza mnóstwo emocji, dlatego bardzo pięknie wpasowuje się w różnego rodzaju dzieła sztuki, które przecież na emocjach bazują. Również literatura nie pozostaje w tym temacie w tyle i na przestrzeni różnych epok udowadnia, jak różne potrafią być obszary ludzkiej tęsknoty. 

Motywy fantastyczne w literaturze – konteksty z różnych epok

Istnieje cała gałąź literatury fantastycznej, która ma za zadanie zabrać swojego czytelnika w niesamowite światy, w których panują prawa często zupełnie niepodobne do tych, które znamy z codzienności. Wszyscy czasem potrzebujemy oddechu od codzienności i podróży w krainę, gdzie wszystko jest magiczne, nowe i możliwe do osiągnięcia. Zdarza się jednak, że pewne elementy fantastyczne są używane przez autorów zupełnie innych gatunków, dotąd realistycznych.

Motyw wolności w literaturze – konteksty z różnych epok

Wolność to bardzo rozległe pojęcie, trudne do jednoznacznego zdefiniowania. Najczęściej słyszymy o wolności narodowej w rozumieniu suwerenności danego państwa, lub o wolności osobistej, czyli poczuciu, że każdą naszą ambicję jesteśmy w stanie realizować i świat dookoła nie stanie nam na drodze. Oczywiście każdy człowiek, który kiedykolwiek żył na świecie ma prawo wolność rozumieć w zupełnie inny obiektywny sposób, ponieważ jest to zjawisko niematerialne, które należy raczej do sfery uczuć niż materii.

Motyw zdrady w literaturze – konteksty z różnych epok

Bardzo trudno jest jednoznacznie zdefiniować pojęcie zdrady, gdyż może się ono znacznie różnić w zależności od kontekstu. Czym innym jest bowiem zdrada małżeńska, a czym innym zdrada narodowa. Zdradzić można sekret przyjaciela, ale także siebie samego, własne ideały i przekonania. Niekiedy czyni się to bezwiednie, innym razem przez brak wyobraźni czy odpowiedzialności.

Motyw nieszczęśliwej miłości w literaturze – konteksty z różnych epok

Literatura różnych epok poświęciła bardzo wiele miejsca zjawisku nieszczęśliwej miłości. To bardzo szerokie pojęcie, które na różnych etapach życia dotyka większości ludzi. Miłość sama w sobie jest uczuciem niezwykle silnym, wręcz najsilniejszym, jakiego doświadczyć może człowiek, więc jakiekolwiek jej wypaczenie, brak możliwości jej realizacji czy nieodwzajemnienie, może prowadzić do bardzo poważnych konsekwencji uczuciowych i emocjonalnych.

Motyw przyrody i natury w literaturze – konteksty z różnych epok

W dzisiejszych czasach wiemy już, że natura jest czymś szalenie ważnym i jeśli nie będziemy o nią dbać w odpowiedni sposób, sami nie przetrwamy, albo jakość naszego życia znacznie się pogorszy. W poprzednich epokach świadomość klimatyczna nie była aż tak wysoka, co nie oznacza, że nie dostrzegano ogromnej roli, jaką natura pełni w naszym życiu. Interpretowano ją jednak nieco odmiennie.

Motyw wsi w literaturze – konteksty z różnych epok

Wieś i wszystko, co z nią związane, czyli jej krajobraz, mieszkańcy ze wszystkimi swoimi obyczajami i mądrością, trudy i uroki wiejskiego życia – wszystko to w pewnym momencie historycznym stało się bardzo kuszące artystycznie dla twórców, nie tylko polskiej, literatury. Po rewolucji przemysłowej, która przyniosła bardzo duży wzrost znaczenia ośrodków miejskich, wieś stopniowo się wyludniała.

Motyw buntu w literaturze – konteksty z różnych epok

Istnieją na świecie rzeczy i zjawiska, przeciwko którym należy się zbuntować. Krzywdzenie drugiego człowieka, wyzysk, niesprawiedliwość, przestępstwa. Należy odważnie przeciwstawiać się powyższym sytuacjom, jeśli napotkamy je na swojej drodze. Istnieją jednak jeszcze inne zjawiska, nie tak jednoznaczne, dużo  bardziej zagmatwane, które również wywołują w nas ochotę na bunt.

Motyw wędrówki w literaturze – konteksty z różnych epok

Niektórzy porównują do wędrówki całe ludzkie życie. W końcu byt, tak jak każda droga, ma swój początek, swój bieg, w trakcie którego napotykamy na różnorodne przeciwności i przeszkody, a także swój koniec, gdy docieramy do celu – niekiedy w niespodziewanym dla siebie momencie. Wędrowanie jest czynnością tak bardzo ludzką i od tak dawna (od początku?) związaną z ludzkim istnieniem, że nie ma chyba bardziej uniwersalnego odniesienia do tego, co może dziać się w ludzkim wnętrzu.

Motyw śmierci w literaturze – konteksty z różnych epok

Śmierć jest naturalnym końcem każdego istnienia na naszym świecie. Odkąd jednak rozumny człowiek uświadomił sobie, że jego życie ma kres, zaczął się tego momentu nie tylko bać i nie tylko próbował go opóźnić, ale też zastanawiał się czy jest cokolwiek po śmierci. Nie ma chyba niczego innego, co wzbudzałoby w nas tak skrajne odczucia i z czym mimo upływu tysiącleci, nadal nie jesteśmy oswojeni.