Interpretacje wierszy i materiały do nauki
Bajka to bardzo specyficzny gatunek literacki. To krótki, przeważnie wierszowany, utwór, w zabawny sposób przedstawiający z pozoru banalną historię, z której jednak można wysnuć bardzo uniwersalne prawdy o świecie, życiu, ludziach, o nas samych.
Świat fizyczny i metafizyczny wydają się nam czasem stanowić dwie odrębne przestrzenie, które nie przenikają się ze sobą. Inaczej traktujemy twierdzenia naukowe, a inaczej np. aksjomaty religijne. Te dwa obszary służą nam do zaspokajania zupełnie innych potrzeb – poznawania życia i świata w inny sposób. Jako ludzie wiemy jednak nadal bardzo niewiele, o czym świadczy choćby fakt, jak wiele rzeczy zaskakuje nas wciąż w trakcie odkrywania kosmosu.
Powstanie styczniowe było ostatnim wielkim zrywem narodowowyzwoleńczym, jakiego dokonali Polacy w epoce zaborów. Była to kolejna klęska, na tyle dotkliwa, że raz na zawsze zniechęciła naród do dalszej walki o wolność z bronią w ręku.
Wszystkie systemy totalitarne gnębią człowieka i odbierają mu wolność oraz godność. Jednostka nie ma absolutnie żadnych szans z ogromnym systemem i aparatem propagandy, inwigilacji i represji. Jedyne co pozostaje człowiekowi to zachowanie wolności wewnętrznej opartej na duchowej, emocjonalnej i intelektualnej niezależności.
Ponoć w duszy każdego człowieka toczy się nieustanna walka pomiędzy dobrem, szlachetnością i uczciwością a złem, wyuzdaniem i egoizmem. To do nas należy wybór, której z tych stron oddamy władzę nad swoim życiem. Przez wiele tysiącleci ludzie próbowali znaleźć metafizyczne uzasadnienie tego wewnętrznego zjawiska. Z pomocą przyszły rozmaite religie próbujące w jasny sposób zinterpretować odwieczną walkę dobra ze złem. Za tymi interpretacjami poszła literatura i dziś dysponujemy ogromną bazą dzieł sztuki, dotyczących tego, jakie walki odbywają się wciąż w ludzkiej duszy.
Przywykliśmy myśleć o własnym narodzie jako o złożonym wyłącznie z gorących patriotów, którzy w razie niebezpieczeństwa są w stanie walczyć do ostatniego tchu, a nawet oddawać życie za dobro ojczyzny. Historia pokazuje, że o ile owszem, zdarzały się i takie postawy, to jednak nie brakowało również postaci mniej kryształowych, a nawet podłych, gotowych zdradzać ojczyznę w zamian za rozmaite korzyści.
Miłość to jedno z najsilniejszych i najtrwalszych uczuć, jakich człowiek może dostąpić w swoim życiu. Jeśli jest udana, odwzajemniona i satysfakcjonująca, może dać siłę i motywację do robienia i tworzenia wielkich rzeczy. Gdy jednak wiąże się z nią frustracja, odrzucenie lub innego rodzaju niemożność jej rozwoju, potrafi doprowadzić do rozpaczy i tragedii.
Słynne porzekadło mówi, że „każdy człowiek jest kowalem własnego losu”. Znaczy to mniej więcej tyle, że wyłącznie my – świadomie bądź nie, ale jednak, decydujemy o tym, jak wyglądać będzie nasze życie. Ciężko to nieraz przyjąć, zwłaszcza wówczas, gdy lawinowo spadają na nas nieszczęścia i mamy coraz mniej sił, by z nimi walczyć. Być może należy owo przysłowie rozumieć bardziej ogólnie, ale na pewno nie jest do końca pozbawione prawdy.
Sprawy polityczne, społeczne, historyczne – nawet te bardzo odległe – pojawiają się często w dziełach literackich. Niekiedy autorzy poprzez przedstawienie rzeczywistej sytuacji sprzed setek, a nawet tysięcy lat, potrafią uzmysłowić swoim odbiorcom pewne prawdy odnoszące się do ich współczesności. Tego właśnie dokonał Jan Kochanowskie w Odprawie posłów greckich.
Kultura każdej z epok radziła sobie z kwestią śmierci na swój sposób. W średniowieczu życie większości społeczeństw europejskich było zdominowane przez chrześcijaństwo. Dominacja Kościoła sprawiała, że bardzo dużo kwestii społecznych było podporządkowane wizji wiary. Przetaczające się przez stary kontynent wojny i epidemie sprawiły, że ludzie ze śmiercią do czynienia mieli właściwie każdego dnia.
Rok 1984 George’a Orwella to wielka filozoficzna refleksja nad dążeniem do stworzenia państwa idealnego. Oczywiście przymiotnik „idealny” należy wziąć w cudzysłów, bo trudno o Oceanii mówić w ten sposób. Z perspektywy rządzących krajami totalitarnymi, idealnym państwem jest to, które daje się łatwo zarządzać i którego obywatele nie sprzeciwiają się nawet najbardziej nieuczciwym zagraniom władzy. To powieść wstrząsająca zwłaszcza w kontekście wydarzeń spowodowanych w Europie i na świecie przez ideologię komunistyczną w XX wieku.
Romantyzm polski był wyjątkowy na skalę europejską. Polska nie widniała wówczas na mapie – trwały zabory. Poeci polscy więc próbowali przy pomocy romantycznej stylistyki odnaleźć sposób uratowania własnej ojczyzny. Najbardziej na tym tle wyróżniali się Adam Mickiewicz, Juliusz Słowacki oraz Zygmunt Krasiński, do których w późniejszych czasach przylgnęło sformułowanie „trzech wieszczów”.