Interpretacje wierszy i materiały do nauki
Kultura średniowiecza wykształciła kilka bardzo silnych archetypów, z których wiele – choć oczywiście w zmienionej i dostosowanej do trendów różnych epok formie – przetrwało do dzisiaj. Czas częstych wojen wymagał istnienia mężczyzn, którzy byliby w stanie bronić nie tylko swoich bliskich i domów, lecz także całych państw.
Wojny, konflikty zbrojne, starcia polityczne, żądza władzy – to czynniki, które niestety towarzyszą człowiekowi od zarania dziejów, dając świadectwo temu, że od tysięcy lat nie jesteśmy w stanie poradzić sobie z mroczną stroną naszego ułomnego charakteru.
Pieśń o Rolandzie to jeden z najpopularniejszych utworów średniowiecznych sławiących etos rycerski. Przez liczbę konfliktów zbrojnych, które przetaczały się przez Europę w czasie tej tysiącletniej niemalże epoki, postać rycerza nabrała szczególnej rangi, nie tylko w rzeczywistości, lecz także w literaturze.
Karol Wielki wraz z armią francuską przybywa w okolice Saragossy, by odbić ostatnie miasto hiszpańskie znajdujące się pod wodzą muzułmanów. Marsyl, muzułmański wódz, za radą swojego doradcy Blankandryna, postanawia przechytrzyć Karola. Wysyła do niego posłów, którzy przekazują jego propozycję: jeśli cesarz francuski wycofa swoje wojska spod Saragossy, Marsyl w przeciągu miesiąca stawi się w Paryżu, by przyjąć chrzest.
Pieśń o Rolandzie to epos opowiadający o wojnie Karola Wielkiego z Saracenami, czyli starciu religii chrześcijańskiej z muzułmańską w VIII wieku n.e. Choć utwór przedstawia wydarzenia, która faktycznie miały miejsce, robi to w sposób dalece odbiegający od prawdy. Mimo to, Pieśń pozostaje jednym z największych eposów rycerskich europejskiego średniowiecza. To poniekąd dzięki niemu ukuty został wzorzec zachowania rycerskiego, z którego czerpali później nie tylko twórcy literatury, lecz także prawdziwi ludzie.
Średniowiecze wykształciło oryginalny typ idealnego bohatera, który funkcjonował zarówno w rzeczywistości, jak i w literaturze. Rycerze – najsłynniejsza, najważniejsza i najbardziej uprzywilejowana grupa społeczna. Pobudzali wyobraźnię swoją siłą, szlachetnością, poświęceniem.
Biblia – święta księga jednej z najważniejszych i największych religii współczesnego świata – to poza swoim sakralnym wymiarem, studnia wszelkiego rodzaju archetypicznych opowieści oraz motywów literackich, mówiących wiele o fundamentach ludzkiej duszy.
Etos rycerski to zestaw cech oraz wartości i wzorców zachowań, które w dawnych czasach miały charakteryzować prawdziwego rycerza. Takiego, który mógł być stawiany za wzór całym pokoleniom. Tradycja ta wywodzi się jeszcze ze średniowiecza, kiedy rycerze stanowili najbardziej poważaną warstwę europejskich społeczeństw. Byli też bohaterami słynnych eposów, pieśni i legend.
Słowo „etos” nie jest dzisiaj zbyt popularne i jeżeli pojawia się we współczesnym języku jest raczej kojarzone z etosem jakiegoś konkretnego zawodu. Etos zawodowy jest to nic innego jak zestaw cech, które dobrze widziane są u człowieka, który pragnie w rzetelny i uczciwy sposób wykonywać wybrany przez siebie zawód. Sędziowie powinni być sprawiedliwi, żołnierze odważni, bankierzy uczciwi, itd.
Średniowiecze to epoka, która niesłusznie kojarzy nam się dzisiaj z zacofaniem, pewnym zastopowaniem rozwoju cywilizacyjnego, niemal tysiącletnim wstrzymaniem kultury, sztuki, itp. Jest to opinie błędna, bo choć rzeczywiście średniowiecze zwraca uwagę pewną monotematycznością życia zarówno społecznego, indywidualnego, jak i kulturalnego (chodzi o skupienie się niemal wyłącznie na Bogu), to nie można powiedzieć, że kultura czy sztuka przestała się rozwijać.
Ludzie w epoce średniowiecza w przeważającej większości podporządkowywali swoje życie wierze w Boga. Chrześcijaństwo ogarniało swoją filozofią w zasadzie wszystkie dziedziny życia. Szło za tym specyficzne przeświadczenie, że człowiek przez całe życie, oprócz tego, że fizycznie istnieje na ziemi, funkcjonuje również w innym wymiarze – wymiarze duchowym, boskim.
W epoce średniowiecza, temat śmierci był jednym z najczęstszych motywów wielu dziedzin życia, takich jak sztuka czy religia. Było to spowodowane tym, że epoka ta była bardzo niespokojna, śmierć otaczała ludzi z wielu stron, choć najczęściej ginęli oni na wojnach, bardzo wówczas częstych. Z