Niewiele kobiet sportretował Gustaw Herling-Grudziński w Innym świecie, tak jakby obozowa rzeczywistość prawie w całości pozbawiona była pierwiastka żeńskiego. Najczęściej wspomina o kobietach w kontekście gwałtów, prostytucji za jedzenie oraz brutalnych komendantek sowieckich. Bywają jednak wyjątki i właśnie takim wyjątkiem jest Natalia Lwowna, z którą głównemu bohaterowi powieści udało się nawiązać bliższą znajomość i która dała mu jedną z najważniejszych lekcji człowieczeństwa i godności.
Charakterystyka Natalii Lwownej
Natalia Lwowna trafiła do obozu w Jercewie w wyniku sprzedaży terenów Wschodniochińskiej Kolei. Była to młoda, raptem dwudziestoletnia dziewczyna, która wyglądała jednak jak staruszka. Poruszała się wolno i niezdarnie, zawsze lekko przygarbiona, chwiejąc się czasem na boki. Miała wyłupiaste oczy, obwisłe, brzydko zarumienione policzki, cienką skórę i rzadkie włosy. Jej stan wynikał z nieludzkich warunków obozowych, lecz także z wrodzonej choroby serca. Przez swoją nieatrakcyjność, była ignorowana przez mężczyzn i strażników, otrzymała wygodną posadę w biurze rachunkowym, co dawało jej komfort i bezpieczeństwo.
Z Gustawem poznała się w czasie przedstawienia teatralnego i po kryjomu przekazała mu swój największy skarb – książkę Fiodora Dostojewskiego, pt. Zapiski z domu umarłych. Była to powieść opowiadająca o uwięzieniu Dostojewskiego w podobnym obozie sto lat wcześniej. Lwowna czerpała inspirację i siłę do przeżycia właśnie z tej powieści. Miała złe zdanie o Rosji jako o wielkim więzieniu. Nie mogła bez książki żyć, dlatego Gustaw szybko musiał ją zwrócić. Dziewczyna uważała – za Dostojewskim – że w jej sytuacji jedyną oznaką wolności jest wybór momentu odebrania sobie życia. Próbowała się zabić podcinając sobie żyły, ale ją odratowano. Kiedy wyzdrowiała, przeniesiono ją do pracy w kuchni, lecz nie zagrzała tam miejsca na dłużej, ponieważ przyłapano ją na wynoszeniu żywności dla innych więźniów.
Natalia Lwowna jest jednym z niewielu przykładów próby zachowania jakiegokolwiek człowieczeństwa w warunkach obozowych. W świecie, gdzie każdego dnia trzeba było uciekać przed śmiercią i gonić o byle ochłap dodatkowego pożywienia na mrozie i wśród upokorzeń, ona zachowała powieść rosyjskiego klasyka. Powieść obozową, z której wyciągnęła brutalną inspirację do próby odebrania sobie życia. Mimo całego dramatu postaci Natalii, budzi ona ogromne współczucie jako kobieta chora, którą dodatkowo spotyka nieszczęście łagru, w dodatku bez jej ewidentnej winy. W całym tym nieszczęściu zachowuje pierwiastek wartości starego świata – literaturę piękną. Natalia Lwowna jest więc symbolem tego, że tylko od decyzji człowieka zależy czy ostatecznie uda mu się odebrać poczucie wolności. Nikt tego nie dokona, jeśli człowiek wewnętrznie z niej nie zrezygnuje.