W Echach leśnych wybrzmiewa bardzo charakterystyczna dla prozy Stefana Żeromskiego nuta – powstanie styczniowe i jego „dziedzictwo”, bowiem jak każdy tego rodzaju dramatyczny ruch, powstanie to wywarło realny wpływ na życie wielu późniejszych pokoleń. Sam pisarz urodził się tuż po zakończeniu powstania, więc dramatyczna aura społeczna po kolejnej porażce narodowej stanowiła tło dla jego dzieciństwa i dorastania.
Echa leśne mają jednak wymiar głębszy, etyczny, nie tylko historyczny. Żeromski pokazuje nam do jak dramatycznych sytuacji doprowadzić człowieka potrafi wojna. Oto po dwóch stronach barykady stają i walczą ze sobą nawzajem blisko spokrewnieni ludzie. Kilkustronicowe opowiadanie o grupie mężczyzn jedzących i rozmawiających przy ognisku staje się więc uniwersalną przestrogą przed wszelkimi działaniami, które mogą do takich sytuacji na powrót doprowadzić. Niestety, jak pokazała historia, ludzkość nie posłuchała tego rodzaju przestróg.