Utwór Joanny Kulmowej „Co to jest radość?” przedstawia wdzięczność podmiotu lirycznego wobec świata. Poetka w utworze próbuje odpowiedzieć na tytułowe pytanie. Radość utożsamiona jest głównie z codziennością, małymi rzeczami, które otaczają nas każdego dnia.
Co to jest radość? – analiza wiersza
Rodzaj utworu i rymy w wierszu
Wiersz jest przykładem liryki bezpośredniej, w której podmiot liryczny ujawnia swoją obecność, o czym świadczą odpowiednie zaimki np. „mój uśmiech”. Wiersz nie jest podzielony na strefy, składa się z dwudziestu jeden wersów. Liczba sylab nie jest stała. Rymy są nieregularne.
Środki stylistyczne
W wierszu występuje dość dużo środków stylistycznych. Pojawiają się epitety np. „ciepły wiatr”, „czerwona kropelka”. Występują metafory np. „słońce w ostrzu noża tuż obok”. Zastosowano również porównania np. „radość wielka: wielka, jak sztandarów mokrych” oraz powtórzenia np. „radość mała i radość wielka”. Zadawane są pytania retoryczne np. „Co to jest radość?”. W wierszu występują także wyliczenia, dzięki którym osoba mówiąca wymienia rzeczy, które przynoszą jej radość.
Co to jest radość? – interpretacja utworu
Filozofia św. Franciszka z Asyżu
Światopogląd osoby mówiącej w wierszu odzwierciedlony jest w filozofii św. Franciszka z Asyżu, który propagował wszechogarniającą miłość. Franciszek uważał, że należy miłować żywą istotę, własne ciało, chorych i cierpiących. Sądził, że wszystko, co stworzone przez Boga, zasługuje na umiłowanie. Propagował rozdawanie miłości całemu światu i radowaniu się z każdej, nawet małej rzeczy. Dlatego podmiot liryczny podziwia świat i dostrzega niezwykłość we wszystkich elementach. Dzieło Boga jest dla osoby mówiącej w wierszu źródłem radości. Szanuje nie tylko ludzi, ale też i zwierzęta. Występuje przeciwko nienawiści, zabijaniu, okrucieństwu i chciwości. Św. Franciszek nie potrzebował otaczać się drogimi przedmiotami i wartościami materialnymi. Woli być ubogi i z prostych czynności czerpać radość.
Tytułowe pytanie
Rozważania podmiotu lirycznego rozpoczyna tytułowe pytanie „Co to jest radość?”. Każdy interpretuje tę kwestię na swój sposób, ponieważ uczucia nie są obiektywne. Niektóre osoby mają problem ze znalezieniem radości w codziennym życiu. Oczekują niesamowitych wydarzeń i atrakcji, ponieważ tylko one przynoszą szczęście. A ludzkie życie opiera się przede wszystkim na monotonii i rutynie. Rozczarowanym jest ten, kto oczekuje wiele od losu. Podmiot liryczny uważa, że taka postawa życiowa nie jest słuszna. Dla niego najlepsza rzeczywistość to taka, jaka jest na co dzień. Podmiot potrafi czerpać szczęście z drobnych rzeczy i cieszyć się nimi.
Codzienne szczęście
Postawa podmiotu lirycznego jest godna do naśladowania. Osoba mówiąca wymienia codzienne sprawy, przedmioty i sytuacje, które sprawiają, że jest szczęśliwa i radosna. Odbijające się w kałuży niebo czy pokrojony rankiem chleb w zupełności wystarczają, by podmiot liryczny odczuwał ekscytację. Czerpie radość nawet z pogody. Nie żali się i nie wyolbrzymia problemów, nie traci na to czasu, ponieważ nie widzi sensu w martwieniu się problemami. Codzienność jest źródłem niekończącej się, wiecznej radości, która nie przemija. Podmiot liryczny docenia swoich bliskich i ich obecność, a uśmiech najważniejszych osób jest ważny. Cieszy się szczęściem i zdrowiem swojej rodziny i przyjaciół. Osobie mówiącej w wierszu zależy na szczęściu innych, nie jest egoistką, która skupia się wyłącznie na sobie. System wartości jest stabilny, a podmiot liryczny jest mu wierny i nie zamierza tego zmieniać. Szuka szczęścia w naturze i ludziach, a nie rzeczach i wartości materialnych.