Wiersz Ewy Lipskiej “Odwaga” znalazł się w składzie tomiku “Czytnik linii popularnych” wydanego w Krakowie w 2015 roku. Tematem wiersza jest odwaga. Autorka analizuje postawy i zachowania ludzi pokolenia powojennego, ukazuje, jak ewoluują one na przestrzeni czasu.
Odwaga – analiza wiersza i środki stylistyczne
Wiersz Lipskiej należy do poezji współczesnej. Składa się z pięciu nieregularnych strof, które zawierają od sześciu do dwóch wersów. Liczba sylab w wersach jest różna. Jest to wiersz biały, brak w nim rymów. Interpunkcja ogranicza się do kropek oraz jednego dwukropka, brak w wierszu przecinków, mimo że występują wyliczenia: “kontuzje okaleczenia rany”.
Wiersz należy do liryki bezpośredniej, o czym świadczą czasowniki w 1 osobie: “wkładaliśmy”, “skakaliśmy” oraz zaimki osobowe: “z nami”, “w nas”. Odwaga zostaje w wierszu upersonifikowana: “jeździła z nami”, “miała zawsze na oku”, “popada w stres”. Personifikację zastosowała autorka również do opisania ryzyka, które zawsze towarzyszy odwadze: “ryzyko zacierało ręce”. Uosobienie oraz metafory użyte w wierszu czynią z odwagi pierwszoplanową bohaterkę. “Odwaga żyje z niebezpiecznych chwil” – mówi podmiot liryczny, podkreślając w ten sposób jej wpływ na ludzkie działania.
Podobną funkcję pełnią w wierszu porównania: “mówiła: sprawdzam / jak stary pokerzysta”, “rzęzi jak wściekły silnik”, a także epitety: “dzielna i nieustępliwa”, “niebezpieczne chwile”. Wskazując na konsekwencje odważnych zachowań, poetka stosuje wyliczenie oraz gradację: “kontuzje okaleczenia rany”, “w kilku wypadkach wojnach katastrofach”. Oksymoron “wskrzesić umarłych” podkreśla dramatyzm ludzi, którzy chcą osiągnąć coś, czego osiągnąć się nie da. W wierszu na zasadzie kontrastu zestawiono brawurową odwagę dzieci i młodych z pełną wahań i namysłu postawą ludzi dojrzałych.
Odwaga – interpretacja
Czym jest odwaga? To niewątpliwie postawa, jaką człowiek przyjmuje w obliczu niebezpieczeństwa, lecz również nonkonformizm, obrona własnych przekonań i stylu życia za wszelką cenę, bez zważania na konsekwencje. O czyjej odwadze mówi poetka? Podmiot liryczny wypowiada się w liczbie mnogiej, więc należy założyć, że to głos pokolenia Ewy Lipskiej, ludzi, którzy narodzili się po zakończeniu wojny. Albo jeszcze szerzej – głos nas wszystkich, żyjących obecnie. Pierwsze dwie strofy ukazują odwagę dziecka, które poznaje świat. Dla niego odwaga przejawia się w dociekliwej penetracji świata i badaniu własnych możliwości. Dzieci wszystko interesuje i wszystkiego muszą spróbować, co więcej, dorośli patrzą zazwyczaj na te próby przychylnie. Jak niania z wiersza, która podziwia pewność siebie swoich podopiecznych. Dziecięca odwaga bardziej przypomina beztroskę. W razie niepowodzenia zawsze znajdzie się ktoś dorosły, kto zadba o bezpieczeństwo i, jak wspomniana już niania, opatrzy ranę i przyklei plasterek, aby nie bolało.
