Bajka o rybaku i złotej rybce, napisana w 1833 roku, to dzieło jednego z najwybitniejszych poetów rosyjskich – Aleksandra Puszkina. Puszkin miał ogromny wpływ na literaturę romantyczną, a także późniejszą. Co ciekawe był również dobrym przyjacielem polskiego wieszcza – Adama Mickiewicza, w czasie jego pobytu w Rosji.
Spis treści
Bajka o rybaku i złotej rybce – streszczenie
Bajka opowiada o małżeństwie starszych ludzi, którzy żyją w biedzie. Mąż jest rybakiem i pewnego razu udaje mu się złowić złotą rybkę, która ludzkim głosem prosi go o wypuszczenie z powrotem do morza. W zamian rybka spełni dowolne życzenie mężczyzny. Rybak jest ogromnie zdumiony spotkaniem z mówiącą rybką, więc wypuszcza ją z powrotem do morza nie żądając niczego w zamian i dobrze jej życząc.
Po powrocie do domu, rybak opowiada o zdarzeniu żonie, która wpada wścieka się, że mąż mając okazję spełnienia dowolnego życzenia, nie skorzystał z niej. Zmusza męża do powrotu nad morze i odnalezienia rybki, ponieważ w ich gospodarstwie przydałoby się nowe koryto. Rybak spełnia polecenie. Wraca nad morze, odnajduje rybkę i z ogromną pokorą prosi ją o spełnienie prośby swojej żony. Złota rybka spełnia życzenie i mężczyzna wraca do domu, w którym czeka nowe koryto. Czeka również żona, wciąż wściekła, bo przecież mąż mógł poprosić o dużo więcej, na przykład o nową chatę.
Sytuacja powtarza się, a żona rybaka w miarę bogacenia się dzięki złotej rybce, nabiera apetytu na coraz więcej. Po nowej chacie pragnie awansu społecznego do rangi szlachcianki herbowej. Potem pragnie zostać carycą, co również zostaje spełnione. Rybak staje się już wówczas wyłącznie jej sługą. Żona-caryca po raz kolejny wysyła mężczyznę z kolejnym żądaniem do złotej rybki. Tym razem chce zostać władczynią wszystkich oceanów i mieć rybkę na swoje wyłączne rozkazy. Mężczyzna boi się sprzeciwić despotycznej żonie-carycy, więc ze wstydem, ale jednak przekazuje jej kolejne życzenie rybce. Ta po jego wysłuchaniu nie odpowiada jednak ani słowem, znika wśród fal wzburzonego morza. Mężczyzna długo czeka na brzegu w nadziei na odpowiedź, lecz w końcu zrezygnowany wraca do domu. Na miejscu zastaje zaskakujący widok. Zniknął gdzieś pałac, służba i wszelkie bogactwa. Ujrzał za to swoją starą żonę, siedzącą przed starą, rozpadającą się lepianką, u której stóp leży pęknięte koryto.
Bajka o rybaku i złotej rybce – plan wydarzeń
- Rybak wyławia złotą rybkę, która prosi go o wypuszczenie. W zamian obiecuje spełnić jego dowolne życzenie.
- Mężczyzna wypuszcza rybkę i nie żąda niczego.
- Po powrocie do domu spotyka się z awanturą ze strony żony, która mówi, że przecież przydałoby im się nowe koryto.
- Rybak ponownie udaje się nad morze, odnajduje złotą rybkę i prosi ją o koryto, które otrzymuje.
- Kolejnym życzeniem żony rybaka jest zamiana lepianki na piękną chatę. Życzenie to również zostaje spełnione przez rybkę.
- Kobieta życzy sobie zostać szlachcianką herbową. I to udaje się rybakowi wyprosić.
- Rybak zostaje jednym ze sług w stajni swojej żony.
- Kobieta po raz kolejny wysyła męża do rybki, ponieważ chce zostać carycą. Złota rybka spełnia to życzenie.
- Rybak sprzeciwia się swojej żonie, za co zostaje wypędzony z pałacu. Po niedługim jednak czasie zostaje odnaleziony, by spełnić kolejne życzenie żony: tym razem ma zażądać od rybki, by oddała się pod rozkazy kobiety.
- Rybak ze wstydem kieruje się nad morze, odnajduje rybkę i przekazuje jej żądanie swojej despotycznej żony. Rybka nie odpowiada na nie i znika w głębinach wzburzonego morza.
- Rybak czeka na odpowiedź rybki, ale w końcu wraca do domu.
- Po powrocie okazuje się, że żona rybaka została wszelkich wcześniej uzyskanych bogactw.
Bohaterowie
- Mężczyzna – rybak, człowiek biedny, ale pokornie znoszący swój los. Ma dobre serce o czym świadczy fakt, że po złowieniu złotej rybki, wypuszcza ją z powrotem do morza i żegna serdecznie nie żądając niczego w zamian.
- Kobieta – żona rybaka. Kiedy tylko widzi, że ma możliwość spełniania wszystkich swoich życzeń i zachcianek, kompletnie zatraca się w łatwym zysku i zaczyna mieć coraz większe wymagania. Jest roszczeniowa i nie zna umiaru, za co spotyka ją kara.
- Złota rybka.
Bajka o rybaku i złotej rybce – problematyka
Bajka o rybaku i złotej rybce to podręcznikowy przykład dzieła o charakterze przypowieściowo-dydaktycznym. Cała historia podporządkowana jest tak naprawdę puencie, z której mamy jako czytelnicy wyciągnąć wnioski i wprowadzić je w życie. Mamy tu do czynienia z dwoma postawami: rybak jest człowiekiem pokornym, skromnym, żyjącym w harmonii z naturą i w zgodzie z samym sobą, jego żona zaś ma wielkie wymagania życiowe, jest sfrustrowana biedą, w której żyje, nie potrafi cieszyć się codziennością i w momencie dojścia do bogactwa (niezasłużonego zresztą), kompletnie się w nim zatraca. Finał, w którym kobieta żąda od rybki tego, by oddała się pod jej całkowitą władzę, w wyniku czego traci wszystkie zyskane bogactwa i splendory i wraca do sytuacji z początku opowieści, jest jasną przestrogą, że do bogactwa dochodzi się ciężką pracą, a nawet jeśli los się do nas uśmiecha i coś przychodzi nam łatwo, to trzeba umieć być za to wdzięcznym, a nie żądać coraz więcej.