„Podróże kształcą” – to bardzo wyświechtany frazes, co jednak nie odejmuje mu racji i jak największe słuszności. Podróże mają jednak niejedno oblicze, co zostało zauważone przez literatów i pisarzy rozlicznych epok. Można bowiem podróżować w przestrzeni, przemieszczając się z jednego miejsca w drugie. Można jednak podróżować zagłębiając się we własne wnętrze, myśli, emocje i pragnienia. To niemniej istotna forma podróżowania. Tak czy inaczej jednak podróżować warto, ponieważ nic tak, jak podróże nie uczy nas otwartości na świat, życie i przede wszystkim na drugiego człowieka.
Ryszard Kapuściński to jeden z najwybitniejszych polskojęzycznych reportażystów, o czym świadczy fakt, że jego książki tłumaczone są na dziesiątki języków i chętnie czytane na całym świecie. Jego twórczość, a także życie, są dobrym przykładem na to, że podróżowanie jest jedną z najważniejszych wartości w życiu człowieka. Pozwala bowiem nie tylko poznać inne kraje, języki, spróbować nowych potraw czy zachwycić się pięknem egzotycznej przyrody. Przede wszystkim jest okazję do poznania innych ludzi, ludzi, którzy żyją, myślą inaczej niż do tego przywykliśmy. Ani gorzej, ani lepiej, po prostu inaczej, ciekawiej.
To najważniejsza nauka płynąca z podróży. Podkreśla to autor Podróży z Herodotem w książce pod tym właśnie tytułem. Narratorem jest młody człowiek, żyjący w socjalistycznej rzeczywistości Polski Rzeczypospolitej Ludowej. To zamknięty system komunistyczny, w którym obywatele nie posiadają zbyt wielu wolności, panuje wszechogarniająca bieda, a myślenie ludzi stara się kontrolować policja polityczna, władza zaś może pozwolić sobie na wszystko.
Młodemu mężczyźnie udaje się wyrwać, m.in. do Włoch, gdzie zaczyna dostrzegać to, na czym polega różnica systemowa między państwem demokratycznym a socjalistycznym i jaki ma to wpływ na ludzi. Spotyka się z serdecznością ludzi na ulicach i w sklepach, wszyscy wydają mu się szczęśliwsi i lepiej nastawieni do siebie nawzajem. Robi na nim wrażenie różnorodna moda, spożywane posiłki, architektura, słowem – ma przed oczami fascynujący świat, który zupełnie inny jet od tego, z którego wyrósł. Podróż ta staje się więc dla niego otwarciem oczu na to, że cały świat nie ogranicza się do jego ojczyzny, która w danym czasie przeżywała dosyć smutny i szary czas w swoich dziejach. Istnieje mnóstwo innych krajów, w których życie toczy się bez przeszkód, a ludzie potrafią cieszyć się życiem, przyrodą i miłością.
Podróżowanie dla człowieka może być również zagłębianiem się we wnętrze własnej duszy. Zmieniając otoczenie, zaczynamy inaczej postrzegać siebie samych nabieramy dystansu do problemów i postaw, które zwykle wobec nich przyjmujemy. Miał okazję przekonać się o tym tytułowy bohater powiastki filozoficznej Antoine’a de Saint Exupery’ego, pt. Mały książę.
Ów kilkuletni chłopiec miał na swojej głowie utrzymanie całej planety, na której w pewnym momencie pojawiła się Róża. Piękny, ale i zakochany w sobie, kwiat starał się skupić na sobie całą uwagę chłopca, wmawiając mu miłość. Książę nie rozumiał tego, co dzieje się pomiędzy nim a Różą. Wyruszył więc w podróż, by przyjrzeć się własnym emocjom i spróbować znaleźć odpowiedzi na ważne pytania. Jego podróż przez długi czas nie przynosiła żadnych rezultatów.
Dopiero na Ziemi spotkał Lisa, który zaprzyjaźnił się z nim i wyjaśnił mu, że Róża próbowała wykorzystać jego naiwność, by zaspokoić swoją próżność. Przyjaźń zaś powinna polegać na wzajemności i odpowiedzialności. Mały Książę dzięki tej podróży bardzo dojrzał. Zrozumiał nie tylko zachowanie Róży, lecz także to, że nie wszyscy dorośli są mądrzy i znają odpowiedzi na wszystkie pytania. Nadal był tylko sześcioletnim chłopcem, lecz doświadczeniem życiowym i wiedzą mógł przewyższyć już niejednego siedemdziesięciolatka. Podróż bardzo wiele w nim zmieniła.