Lalka Bolesława Prusa to powieść, która wyjątkowo dużo miejsca poświęca roli kobiet w społeczeństwie. Pozytywizm był epoką, w której kobiety postanowiły walczyć o swoje prawa i równe traktowanie względem mężczyzn. Znalazło to swój oddźwięk w literaturze.
W Lalce mamy do czynienia z bardzo wieloma postaciami kobiecymi, zarówno pozytywnymi, jak i negatywnymi. Kobiety w powieści Prusa są niekiedy skromne i pracowite, a niekiedy prostackie, pretensjonalne i puste. Niektóre z nich robią dużo dla innych i dla społeczeństwa – taki przykład daje między innymi prezesowa Zasławska, wykorzystująca swój arystokratyczny majątek do pomocy sierotom. Inne arystokratki – jak choćby Izabela Łęcka – są zdane na łaskę mężczyzn, ponieważ same nie reprezentują sobą nic, i przez to nie są w stanie w żaden sposób zmienić położenia kobiet w społeczeństwie.
Sytuacja kobiet w Europie w XIX wieku była mocno uzależniona od mężczyzn. To oni byli głowami rodzin, żony, córki oraz siostry były niemalże ich własnością, mężczyźni decydowali o losach kobiet. Wiele z przedstawicielek płci przeciwnej postanowiło spróbować coś zmienić. Takie kobiety również opisał Prus. Helena Stawska jest przykładem kobiety pozytywistycznej. Silna kobieta, która samotnie opiekuje się córką oraz matką, pracuje i zarabia na życie, przy tym jest inteligentna,dobrze wychowana i skromna. Każdego dnia musi udowadniać swoją siłę, dzięki czemu jest w stanie doceniać wszystko, co osiągnie, a także szanować innych ludzi. Dla porównania Izabela Łęcka nigdy nie musiała na nic pracować, jest rozpieszczona, przyzwyczajona do bogactwa i życia w luksusie. Gardzi pracą i ludźmi ją wykonującymi, nie szanuje ludzi urodzonych niżej. Jej pochodzenie jest w jej oczach argumentem do tego, by się wywyższać. Istnieją w Lalce również kobiety pochodzące z najniższej warstwy społecznej, np. prostytutka Marianna, która w wyniku splotu tragicznych okoliczności życiowych była zmuszona pracować na ulicy. Jednak po otrzymaniu pomocy od Wokulskiego, zrywa z dawnym życiem i staje na nogi.
W Lalce Bolesława Prusa widzimy wiele postaci kobiecych, są one skrajnie różne. Wiele pokazuje swoją rzeczywistą wartość i to, że zasługuje na szacunek i równe traktowanie. Są to m.in. Helena Stawska, prezesowa Zasławska. W powieści widać jednak również kobiety, którym przedmiotowe traktowanie mężczyzn wydaje się pasować, ponieważ dzięki temu mogą one nie brać odpowiedzialności za własne życie i trwać w oderwaniu od rzeczywistości. To oczywiście takie postaci jak baronowa Krzeszowska czy Izabela Łęcka. Bolesław Prus pokazuje również różnorodne podejście mężczyzn d o kobiet, co też jest istotnym wątkiem w kontekście emancypacji. Kazimierz Starski na przykład jest bawidamkiem i kobieciarzem, który bawi się kolejnymi romansami, z kolei Wokulski jest romantykiem, który za prawdziwe uczucie do kobiety jest w stanie zrobić wszystko.