Kordian Juliusza Słowackiego to jeden z najważniejszych dramatów polskiej literatury okresu romantyzmu. Utwó wydany w roku 1834 w Paryżu stanowi nie tylko wciągającą fabułę, lecz także światopoglądową polemikę autora z Adamem Mickiewiczem na temat formy walki Polaków o odzyskanie wolności przez ich ojczyznę. Dzieło to stoi w jasnej opozycji do Dziadów cz. III. Kordian jest bohaterem romantycznym, który czuje inaczej niż Mickiewiczowski Konrad, pragnie innego rodzaju walki, inaczej widzi również swój w tej walce udział. To ważne dzieło, które odczytywane i interpretowane wciąż na nowo jest aż do dzisiaj, mimo że od jego publikacji minie niedługo dwieście lat.
Spis treści
Kordian – streszczenie krótkie
W chacie w Karpatach diabły oraz czarownice stwarzają wszystkich dowódców przyszłego powstania listopadowego, a także kilku polityków i pisarzy. Zostają w końcu przegonione przez anioły. Potem trzy postacie spierają się o to, w jaki konkretnie sposób powinna wyglądać literatura narodowa, patriotyczna – jakie promować postawy wobec walki o wolność ojczyzny.
Kordian to młody i bardzo wrażliwy człowiek, którego życie doświadczyło samobójczą śmiercią przyjaciela oraz odrzuceniem przez starszą od siebie ukochaną kobietę. Piętnastolatek pogrąża się w depresji, z której nie jest w stanie go wyciągnąć nawet ulubiony sługa Grzegorz, opowiadający o bitwach, w których brał udział. Młodzieniec postanawia odebrać sobie życie strzelając sobie w skroń, co jednak nie przynosi planowanego skutku.
Po pewnym czasie, kiedy Kordian dochodzi do siebie po wypadku i nieco dojrzewa, wyrusza w wielką podróż, ponieważ chce sprawdzić, jakimi rzeczywiście wartościami kierują się ludzie w innych częściach świata. Odwiedza m.in. Londyn, Dover, Włochy, a także Watykan. Wszędzie doznaje rozczarowań. Okazuje się bowiem, że ludzie chcą wyłącznie pieniędzy i władzy, nie miłości romantycznej, szlachetności czy sprawiedliwości. Kordian wdrapuje się na szczyt Mount Blanc, gdzie wygłasza wielki romantyczny monolog. Jest on świadectwem jego przemiany z młodego poety w dojrzałego mężczyznę oraz patriotę, który postanawia poświęcić się w całości walce o wolność ojczyzny. Kordian wraca do kraju na obłoku.
W Warszawie dochodzi właśnie do koronacji cara na króla Polski, co spotyka się z obojętnym wzrokiem tłumu mieszczan. W nocy w podziemiach katedry spotykają się spiskowcy. Pośród nich jest zamaskowany Kordian który optuje za dokonaniem zamachu na życie cara. Kiedy zostaje przegłosowany jednoznacznie, wpada w szał. Samemu dostaje się do pałacu cara i w przebraniu wartownika skrada się do jego komnaty. Traci jednak przytomność w wyniku wewnętrznej walki sumienia. Trafia do szpitala dla obłąkanych, gdzie Szatan wmawia mu, że wszystkie jego wartości mogą być wynikiem choroby psychicznej. Kordian zostaje ostatecznie skazany na śmierć przez cara. Spowiada się oraz żegna z Grzegorzem po czym staje przed plutonem egzekucyjnym. Zostaje mu odebrane szlachectwo, a on sam odmawia zawiązania mu oczu. Z daleka nadbiega żołnierz z rozkazem ułaskawienia, jednak adiutant nie słyszy go i wydaje rozkaz wykonania egzekucji. Tak kończy się dramat.
Kordian – streszczenie szczegółowe
W noc kończącą rok 1799, w chacie na karpackim pustkowiu, gromadzą się wszystkie najważniejsze piekielne demony i czarownice, by rozpocząć nowy rok. Przepowiadają, że w najbliższym czasie pewien naród podniesie się raz poniesie wielką klęskę. Chodzi o Polaków. Czarownice w wielkim kotle przygotowują przywódców tego narodu. Z kotła wychodzą nieudolni dowódcy powstania listopadowego: Józef Chłopicki, Jan Zygmunt Skrzynecki, Jan Krukowiecki, a także politycy, działacze i pisarze tamtej epoki: Joachim Lelewel, Adam Czartoryski oraz Julian Ursyn Niemcewicz. Ich piekielna proweniencja ma podkreślać to, że powstanie listopadowe z góry skazane było na porażkę. Dopiero siły Niebios rozpędzają demoniczne zgromadzenie.
W Prologu mamy do czynienia z trzema postaciami, które definiują różne podejścia do literatury narodowej. Pierwsza postać tożsama jest z Adamem Mickiewiczem i mówi o potrzebie przeczekiwania trudnych chwil z godnością, w nadziei na przyszłe zbawienie. Postać jest bardzo pyszna i przekonana o swojej racji. Druga postać krytykuje poglądy mesjanistyczne i mówi o ich jałowości. Trzecia postać jest tożsama z poglądami Juliusza Słowackiego, który mówi o nadejściu nowej idei, która ma pogodzić wszystkie poprzednie.