Nie-boska komedia autorstwa Zygmunta Krasińskiego to dzieło wielowątkowe oraz wielowymiarowe. Wieszcz wypowiedział się w nim na wiele tematów charakterystycznych dla swojej epoki. Były to m.in. rola poezji w życiu człowieka, rola artystów w życiu społeczeństw i narodów, kwestia rewolucji jako szeroko pojętej zmiany w porządku społecznym danego czasu. Trudno uwierzyć, że wszystkie te wątki mieszczą się w jednym dziele.
Spis treści
Wątek Henryka
Henryk to główny bohater Nie-boskiej komedii. W młodości został obdarzony wybitnym talentem poetyckim, z którego jednak zrezygnował, gdy poznał Marię, w której się zakochał. Ożenił się z nią i urodziło im się dziecko. Zaczęła go jednak nawiedzać widmo poezji, która upominała się o poświęcenie życia Henryka właśnie jej. Mężczyzna porzuca więc rodzinę, lecz szybko orientuje się, że został omamiony przez demony. Wraca do domu, lecz jego żona jest już ciężko chora umysłowo, a potem umiera. On zaś zaczyna opiekować się synem, Orciem, który z dnia na dzień zachowuje się coraz mniej racjonalnie. Mężczyzna jest zrozpaczony, a z tej rozpaczy planuje oddać się pracy na rzecz społeczeństwa i narodu. Staje na czele arystokracji w konflikcie zrodzonym przez rewolucję. Przewodzi wielkiej bitwie, lecz jego strona przegrywa, a on sam przeklinając poezję, rzuca się w otchłań i umiera.
Wątek Orcia
Orcio, syn Henryka, jest w zasadzie najbardziej tragiczną postacią dramatu, ponieważ nie zasłużył na swój los. Matka wybłagała dla niego dar poezji, który chłopak zaczął odczuwać od dziecka. Ulegał różnorodnym wizjom, przepowiadał przyszłość, kontaktował się z duchami. Zaczął również tracić wzrok, co z kolei wzmacniało jego poetycki zmysł. Przez całe życie bardzo cierpi, aż w końcu umiera w okopach w czasie wojny między rewolucjonistami a arystokracją.
Wątek Pankracego
Pankracy jest dowódcą rewolucji. To człowiek inteligentny, szeroko i świadomie patrzący na świat. Nie jest jednak w stanie zaszczepić swoich szczytnych nadziei w tłumie, którym dowodzi, a który pragnie tylko krwawej zemsty na arystokracji oraz szybkiego wzbogacenia się. Jest w stanie rozmawiać jak równy z równym z Henrykiem, jednak nie zgadza się z nim światopoglądowo. Postępuje brutalnie, choć jest świadomy, że ostatecznie sam padnie ofiarą tej brutalności i tak się właśnie dzieje.
Wątek rewolucji
Zygmunt Krasiński pokazuje rewolucje jednoznacznie negatywnie. Oczami Henryka możemy patrzeć na rosnący chaos rewolucjonistów, za którym idzie jedynie zniszczenie starego ładu, a nie budowa nowego. Płoną kościoły i cmentarze, a w najbardziej zagorzałych zwolennikach rewolty, Henryk widzi po prostu przyszłą elitę, która niczym nie będzie różniła się od poprzedniej. Każda rewolucja jest więc zjawiskiem negatywnym, ponieważ propaguje przemoc, zamiast konstruktywnych reform i powolnej, ale systematycznej i przemyślanej zmiany.
Wątek poezji
Poezja jest przez Krasińskiego przedstawiona jako niszczący żywioł, który jest w stanie doprowadzić do takich nieszczęść jak rozbijanie rodzin, a nawet utrata zmysłów czy śmierć. To zbieżne z romantycznym pojmowaniem poety jako osoby wybitnej, mającej kontakt z tajemnym światem wrażliwości i uczuć, pochodzącej niemal z innego wymiaru rzeczywistości. Takim człowiekiem jest Henryk, jednak on waha się pomiędzy światami. Nie ma natomiast wyboru młody Orcio, który przez żywioł poezji zostaje w zasadzie całkowicie pożarty.