Nie-Boska komedia – problematyka

Autor: Grzegorz Paczkowski

Problematyka dzieła tak rozległego, jak Nie-Boska Komedia Zygmunta Krasińskiego, nie jest prosta do ujęcia w krótkiej wypowiedzi. Można powiedzieć, że w dramacie dominują dwa główne tematy – wpływ szeroko rozumianej poezji na życie człowieka oraz starcie nowej rzeczywistości ze starą, i to w jaki sposób powinno ono wyglądać. 

Główny bohater dzieła, hrabia Henryk, jest uwikłany w obie powyższe kwestie. To człowiek obdarzony talentem poetyckim, którego jednak nie zdecydował się zrealizować w pełni – nie poświęcił się sztuce, zdecydował się zawrzeć małżeństwo i wieść „przeciętne” życie. Spotkała go za to kara, ponieważ rozdarcie wewnętrzne doprowadziło do wielkiego cierpienia jego samego oraz jego bliskich. Jego żona oszalała i umarła, a syn został obarczony „poetycką klątwą”, w wyniku której nie był w stanie znaleźć swojego miejsca na ziemi i nigdy nie był szczęśliwy. 

Henryk pragnąc zadośćuczynić za swoje błędy, rzuca się w wir działań społecznych. Wokół niego panoszy się rewolucja, mająca na celu zniszczenie arystokracji. Hrabia staje więc na czele swojej grupy społecznej, by bronić ej honoru i bezpieczeństwa. Wątek ten jest pretekstem do rozważań na temat sprawiedliwości oraz dążenia do szeroko zakrojonych zmian w społeczeństwie. Rewolucjoniści czują się uciśnieni przez szlachtę, dlatego chcą przemocą odsunąć ją od władzy i przejąć jej majątek. Są żądni głównie mordu i wzbogacenia się. Henryk widzi, że tak rozumiana rewolucja doprowadzi jedynie do powstania kolejnej formy arystokracji. Rozumie to również dowódca rewolucjonistów, Pankracy, lecz nie potrafi wytłumaczyć tego podwładnym i nie przestaje dążyć do celu. Widać, więc jak bardzo bezcelowym działaniem jest dążenie do zmian w sposób rewolucyjny. Działaniem niosącym wyłącznie ból, cierpienie i zniszczenie. 

Nie-Boska komedia Zygmunta Krasińskiego to dramat, który opowiada w pewien sposób, jak potrafi łączyć się polityka ze sztuką. Często bowiem bywało, że jednostki wybitnie wrażliwe, jako obdarzone wyjątkową charyzmą, stawały się przedstawicielami politycznymi jakichś grup społecznych. Nie potrafiły one jednak spełnić się w tej roli, ponieważ ich emocjonalność skonstruowana była zupełnie inaczej. Przykładem tego jest również Henryk, który potrafi porwać ludzi do boju, lecz nie potrafi go wygrać ze względu na brak umiejętności dowódczych i nieumiejętność bycia brutalnym i nieustępliwym. 

Dodaj komentarz