W świecie starożytnym ludzie wierzyli w istnienie Fatum, nieuchronnej siły uosabianej z losem, który raz na zawsze był przypasowany do danego człowieka bez możliwości jakiejkolwiek zmiany. Nie mieli na nie wpływu nawet bogowie, w tej jednej kwestii podlegali tej samej sile, co ludzie. Najsłynniejszym chyba przykładem tego, jak katastrofalne w skutkach potrafiły być próby odwrócenia wyroków losu, jest historia rodu Labdakidów opisana w Mitologii Jana Parandowskiego, która została również kanwą wielu utworów literackich.
Edyp pochodził z królewskiego rodu Labdakidów, był synem Jokasty i Lajosa. Król został obłożony klątwą, w myśl której jego własny syn miał go pozbawić tronu i zabić. Kiedy narodził się Edyp, kazano porzucić go na pastwę dzikich zwierząt. Dziecko jednak przetrwało i dorastało bezpiecznie będąc następcą tronu w Koryncie. W końcu Edyp dowiedział się o klątwie, więc uciekł z miasta, ponieważ chciał oddalić od siebie możliwość popełnienia zbrodni na własnym – a tak naprawdę przybranym – ojcu. W drodze do Teb napotkał orszak królewski i w wyniku konfliktu, zabił Lajosa, nie wiedząc, że to jego biologiczny ojciec. Pojął również za żonę Jokastę, własną matkę, i spłodził z nią czwórkę dzieci. Straszliwa prawda wyszła jednak na jaw dzięki kolejnej przepowiedni i doprowadziła Jokastę do samobójstwa, a Edypa do samookaleczenia i wygnania. Fatum prześladowało w dodatku potomstwo Edypa i Jokasty, a zwłaszcza Antygonę, która wbrew zakazowi króla zdecydowała się pochować ciało zhańbionego brata, za co poniosła śmierć.
Wiele idei antycznych odrodziło się w epoce renesansu i przeniknęło do jego literatury. Tak stało się w przypadku poezji Jana Kochanowskiego, ojca poezji polskiej. Poświęcił on wiele utworów kwestiom egzystencjalnym, w tym związanym właśnie z losem, z Fatum. Fraszka O żywocie ludzkim oddaje chyba najlepiej kwintesencję filozofii, jaką kierował się w życiu ten wybitny poeta. Mówi on w niej, że nie należy się przywiązywać do niczego, co mamy na ziemi, ponieważ wszystko może zmienić się w ułamku sekundy, jeśli nasz los przygotował dla nas coś innego. Wszystkie “pewne” rzeczy są tak naprawdę tylko dowcipem dla Fatum, które – jeśli będzie chciało – unicestwi nasze marzenia i plany. Możemy próbować zmieniać los, lecz prawda jest taka, że zupełnie nie wiemy, jaka jest nasza przyszłość, a próbując ją zmienić, możemy tak naprawdę nieświadomie wypełniać własny los. Taka walka jest więc z góry skazana na porażkę, a może nawet pogorszyć naszą sytuację.