Interpretacje wierszy i materiały do nauki
Przełom XIX i XX wieku to wyjątkowo ciekawy czas jeśli chodzi o nastroje społeczne, a także filozofię i sztukę. Dziś z perspektywy historycznoliterackiej, nazywamy ten okres modernizmem, czyli nowoczesnością. W epoce modernizmu przeplatało się ze sobą wiele prądów, nurtów i stylów zarówno artystycznych, jak i myślowych. Przyjrzyjmy się jednemu z nich – dekadentyzmowi.
Zbigniew Herbert to polski poeta o wielkim literackim dorobku i równie pasjonującej biografii. W swoich dziełach poruszał kwestie związane z alienacją człowieka, rolą sztuki czy sytuacją socjoekonomiczną, często odwołując się do ironii i zachowując minimalistyczną formę. Utwór Tren Fortynbrasa, pochodzący z tomu Studium przedmiotu, wydanego w 1961 roku, nawiązuje do twórczości Szekspira i omawia zagadnienie związane z odpowiedzialnością ciążącą na osobach sprawujących władzę.
Studium przedmiotu to zbiór utworów, zarówno poezji jak i prozy, wydany w roku 1961, autorstwa Zbigniewa Herberta. Był to wielokrotnie nagradzany polski autor czasów współczesnych, który w swojej twórczości zasłynął stworzeniem postaci Pana Cogito, krytycznym spojrzeniem na rzeczywistość czy też licznymi nawiązaniami do mitologicznych opowieści. Przykładem takiego wiersza jest pochodzący ze wspomnianego tomu Apollo i Marsjasz, opowiadający o z góry przesądzonej walce pomiędzy wyjątkowo utalentowanymi śpiewakami.
Pieśń jedenasta z pierwszego zbioru „Carmina” (pieśni lirycznych) Horacego jest znana pod tytułem „Do Leukonoe”. Przedstawia filozofię życiową, wyznawaną przez poetę, która łączy w sobie założenia stoicyzmu i epikureizmu.
Wiersz „Nerwy” Cypriana Kamila Norwida porusza problem społecznych nierówności. Poeta ukazuje dwie kontrastowe sytuacje, u biednych i bogatych. Krytykuje milczenie elit, które wolą nie wiedzieć, jak wygląda życie biedoty i udają, że problem nie istnieje.
Tadeusz Różewicz to jeden z najwybitniejszych polskich twórców poezji współczesnej. Posługiwał się głównie wierszem nowoczesnym, o surowej formie, a jego budową i tematyką nawiązywał do tradycji międzywojennej awangardy, szokując czytelnika nietypowymi zestawieniami, poszukiwaniem nowego sensu w znanych już wyrażeniach. Utwór List do ludożerców, opublikowany w zbiorze Formy z 1958 roku, to apel do egoistycznego, wrogiego społeczeństwa lat 50., które poeta przyrównuje do zwierząt.
Artystyczne eksperymenty, zachwyt nad szarą codziennością, metamorfozy, a także groteska i zabawa – to tylko niektóre cechy charakteryzujące poezję Mirona Białoszewskiego. Pisarz ten debiutował w okresie odwilży październikowej, kiedy to władze zliberalizowały swoją postawę, a następnie tworzył czasach współczesnych. Jego wiersz Karuzela z madonnami, wydany w zbiorze Obroty rzeczy w 1956, to przejaw jego zainteresowania folklorem oraz odważne dzieło łączące sfery święte i świeckie.
Wiersz Cypriana Kamila Norwida „Klaskaniem mając obrzękłe prawice”, jest jednym z najbardziej znanych utworów autora. Porusza problematykę tworzenia i roli literatury na świecie. Poza kwestiami autotematycznymi dzieło zawiera wątki autobiograficzne, poeta opisuje swoją trudną sytuację w środowisku artystycznym. Wiersz wieszczy los jego spuścizny po śmierci.
Młodopolski poeta Kazimierz Przerwa-Tetmajer w swojej twórczości często poruszał skomplikowane kwestie egzystencjalne – wszechogarniający bezsens, narastający pesymizm, zachwianie wiary w dotychczasowe ideały oraz moralność, były tematami dominującymi w epoce Młodej Polski. Jego wiersz Eviva l’arte!, wydany w roku 1894 jako części zbioru Poezje. Seria druga, odważnie sprzeciwia się panującym normom i zasadom społecznym oraz ślepej pogoni za pieniądzem.
Poezja Zbigniewa Herberta spotkała się z entuzjastycznym przyjęciem odbiorców i krytyków literackich niemal od samego debiutu. Autor, zdobywca licznych nagród literackich, doceniany także na arenie międzynarodowej, w swojej twórczości często wyrażał sprzeciw wobec systemu panującego w Polsce. Temat ten poruszany jest także w wierszu Potęga smaku, pochodzącym ze zbioru Raport z oblężonego Miasta i inne wiersze, wydanego w 1983 roku.
Mikołaj Rej to jeden z najznakomitszych polskich poetów i prozaików, często nazywany „ojcem polskiej literatury”. Urodził się 4 lutego 1505 roku w Żurawinie niedaleko Halicza. Pochodził z bardzo zamożnej rodziny szlacheckiej. Początkowo uczęszczał do szkoły w Skalbmierzu, potem we Lwowie, a następnie do Akademii Krakowskiej, w której wytrzymał tylko rok. W większości pozostaje więc samoukiem, a lata młodzieńcze spędza głównie na polowaniach i połowach ryb.
Jan Kasprowicz był młodopolskim poetą i krytykiem literackim, słynącym ze stosowania wiersza wolnego i odwołań do naturalizmu czy symbolizmu. W jego twórczości, istotne miejsce zajmowała natura, opisy rodzimych Kujaw czy tez zachwyty nad Tatrami, po których wędrował. Krzak dzikiej róży (w ciemnych Smreczynach) to cykl złożony z czterech sonetów, opublikowany w zbiorze o podobnej nazwie – Krzak dzikiej róży, w roku 1898.