Interpretacje wierszy i materiały do nauki
Wojny, konflikty zbrojne, starcia polityczne, żądza władzy – to czynniki, które niestety towarzyszą człowiekowi od zarania dziejów, dając świadectwo temu, że od tysięcy lat nie jesteśmy w stanie poradzić sobie z mroczną stroną naszego ułomnego charakteru.
Żydzi to naród, który na historię świata wpłynął i wpływa w znaczący sposób. To jego dotyczy jedna z najważniejszych ksiąg religijnych judaizmu i chrześcijaństwa. Żydzi przez wiele wieków żyli w rozproszeniu po całym globie, przez co zdołali wpłynąć na wiele rozmaitych obszarów i dziedzin życia ludzkości. Stali się również niestety obiektem nienawiści jednego z najgorszych totalitaryzmów współczesnego świata – nazizmu.
Istnieje w naszym języku i w naszej kulturze wiele porzekadeł o pożyteczności pracy. Praca służy nie tylko zarabianiu pieniędzy i zdobywaniu środków potrzebnych do przetrwania, lecz także rozwijaniu własnych talentów czy przełamywaniu swoich barier. Praca indywidualnego człowieka ma również wpływ na dobrobyt całego społeczeństwa, choć niejednokrotnie trudno sobie to wyobrazić.
Istnienie, obecność oraz działanie Boga, a także jego wpływ na kształt i funkcjonowanie świata, budzą w umyśle ludzkim najróżniejsze refleksje i idee, odkąd tylko jako rodzaj ludzki zaczęliśmy zastanawiać się nad tym, czy istnieje coś poza światem doczesnym. Na przestrzeni tysięcy lat nasze relacje z absolutem ewoluowały i przybierały najróżniejsze formy.
Wolność to bardzo rozległe pojęcie, trudne do jednoznacznego zdefiniowania. Najczęściej słyszymy o wolności narodowej w rozumieniu suwerenności danego państwa, lub o wolności osobistej, czyli poczuciu, że każdą naszą ambicję jesteśmy w stanie realizować i świat dookoła nie stanie nam na drodze. Oczywiście każdy człowiek, który kiedykolwiek żył na świecie ma prawo wolność rozumieć w zupełnie inny obiektywny sposób, ponieważ jest to zjawisko niematerialne, które należy raczej do sfery uczuć niż materii.
Śmierć jest naturalnym końcem każdego istnienia na naszym świecie. Odkąd jednak rozumny człowiek uświadomił sobie, że jego życie ma kres, zaczął się tego momentu nie tylko bać i nie tylko próbował go opóźnić, ale też zastanawiał się czy jest cokolwiek po śmierci. Nie ma chyba niczego innego, co wzbudzałoby w nas tak skrajne odczucia i z czym mimo upływu tysiącleci, nadal nie jesteśmy oswojeni.
Przyzwyczajeni jesteśmy do życia codziennego, które jest przewidywalne i niewiele w nim jest sytuacji, na które bylibyśmy nieprzygotowani mentalnie lub fizycznie. Historia pokazuje jednak, że istnieją nie tylko chwile, ale całe procesy dziejowe, które na tyle wywracają zasady rządzące światem, że przestaje w nim obowiązywać zwykła moralność, którą kierujemy się w chwilach pokoju.
Polska literatura wojenna to bardzo obszerna gałąź te dziedziny. Powstało bardzo wiele książek, zarówno fabularnych, jak i reportażowych, które dają świadectwo tego, jak okrutnym i niebezpiecznym czasem była II wojna światowa. Polska znalazła się wówczas pomiędzy dwoma głównymi stronami konfliktu, przez co na terenie naszego kraju miało miejsce niezwykle dużo wydarzeń bardzo znamiennych dla tamtego okresu.
Rozpoczyna się powstanie w getcie warszawskim. Następuje skrótowa opowieść o losach Marka Edelmana, codzienności życia w getcie, powstaniu i jego dalszych losach, aż do upadku. Edelman opowiada o codzienności w getcie oraz o propagandzie niemieckiej dotyczącej wywózek z Umschlagplatzu.
Getto było zamkniętą przestrzenią, do której Niemcy przymusowo przesiedlali Żydów w czasie II wojny światowej. Jedno z najsłynniejszych znajdowało się w Warszawie, a jego oblicze możemy poznać w znakomitym reportażu autorstwa Hanny Krall, pt. Zdążyć przed Panem Bogiem, w którym rozmawiała z Markiem Edelmanem – ostatnim wówczas żyjącym przywódcą powstania w getcie warszawskim w 1943 roku.
Zdążyć przed Panem Bogiem to reportaż niezwykle istotny z wielu powodów. Marek Edelman, główny rozmówca autorski, Hanny Krall, był jednym z przywódców powstania w getcie. Miał więc ona najlepszy wgląd w to, jak wyglądały kulisy zrywu, jakie były motywacje ludzi oraz jak naprawdę przebiegała walka. Znał on innych przywódców, posiadał wiedzę „z pierwszej ręki”. Powstanie w getcie warszawskim przez dziesięciolecia dążyło obrosnąć heroiczną legendą, która – jak to często bywa z legendami – niewiele miała wspólnego z rzeczywistością. Marek Edelman próbował rozprawić się z taką mitologią, przedstawiając prawdziwe oblicze powstania, za co niejednokrotnie spotkała go krytyka.
W reportażu Hanny Krall pt. Zdążyć przed Panem Bogiem znajdujemy wiele opisów różnego rodzaju śmierci. Marek Edelman opisuje sposoby odchodzenia różnych ludzi czy nawet różnych grup ludzi, a także różnicuje je w zaskakujący sposób. Daje to nam do zrozumienia, że w momencie historycznym, w którym śmieć jest codziennością, zwykły człowiek staje się specjalistą w jej kwestii, a każdy z nas odchodzi w nieco inny sposób.
