Adam Cisowski to główny bohater powieści Kornela Makuszyńskiego „Szatan z siódmej klasy”. Tytuł książki jest jego pseudonimem, nadanym przez profesora Gąsowskiego. Cisowski zasłynął rozwiązywaniem zagadek, których nikt inny nie potrafił rozwikłać. Przypisywano mu więc nadludzkie zdolności, porównując do szatana, brata diabła, krewnego czarownicy, jasnowidza lub cudotwórcy.
Charakterystyka Adama Cisowskiego
Adam Cisowski ma siedemnaście lat, uczęszcza do siódmej klasy. Jest mocno zbudowany, a nawet nieco pękaty. W oczy rzucają się jego potargane włosy. Porusza się powoli, co w jego wieku jest dosyć nietypowe. Charakteryzuje się przenikliwym, bystrym spojrzeniem, wskazującym na inteligencję i spostrzegawczość. Wypowiada się w spokojny, pogodny sposób. Rozważnie dobiera słowa, dostosowując się do rozmówcy i sytuacji. Nie wyjawia oszustom informacji, których nie powinni poznać. Cisowski jest chłopcem z dobrego domu. Jego ojciec to szanowany lekarz, a matka zajmuje się domem. Adam ma czwórkę młodszego rodzeństwa: dwie dziewczynki i dwóch chłopców. Potrafi zapanować nad niesfornymi dziećmi. Gdy jedno z nich zjadło jego porcję lodów, Cisowski podstępem znalazł sprawcę. Kazał dzieciom zanurzyć ręce w misce z wodą. Jaś tego nie zrobił, ponieważ obawiał się, że to zasadzka. Wolał więc przyznać się do winy. Adam wykazuje się sprytem nie tylko w relacjach z kolegami i nauczycielami, ale też we własnym domu.
Cisowski zdobywa popularność wśród uczniów, dzięki swojemu talentowi do rozwiązywania zagadek. Profesor Gąsowski był zdumiony, że po trzydziestu latach pracy, ktoś był w stanie odgadnąć jego metodę egzaminowania. Nazwał więc Adama „szatanem z siódmej klasy”. Spryt chłopaka sprawił, że nauczyciel wybaczył mu oszustwo. Kilka dni później, Cisowski miał odgadnąć nowy system profesora. Domyślił się, że Gąsowski zastosuje starą metodę, aby go zmylić. Chłopak zyskał szacunek nie tylko kolegów, ale nawet nauczyciela. Gąsowski poprosił go o rozwiązanie zagadki zaginionych zaproszeń. Adam ponownie wykazał się zdolnością logicznego myślenia. Zdawał sobie sprawę, że profesor jest roztargniony, dlatego odgadł, że listy wciąż są w jego kieszeni i nie zostały wysłane. Cisowski zdobył zaufanie nauczyciela, dlatego ten postanowił wprowadzić go w swoje prywatne sprawy. Poprosił ucznia, aby pomógł mu w rozwiązaniu tajemnicy znikających drzwi w dworku w Bejgole, zamieszkiwanym przez rodzinę brata profesora.
Pobyt na wsi pozwolił Adamowi na wykazanie się sprytem i kreatywnością. Nastolatek rozwikłał zagadkę, której nie potrafili rozwiązać dorośli mieszkańcy dworu. Było to największe wyzwanie w jego życiu. Adam okazał się nie tylko sprytny, ale też odważny. Chociaż został uderzony w głowę przez jednego z rabusiów, nie zrezygnował z rozwiązywania tajemnicy dworku. Nie stracił zimnej krwi, nawet gdy został pojmany przez oszustów. Miał napisać list, który uspokoi Gąsowskich i powstrzyma ich przed poszukiwaniami. Adam celowo popełnił błędy i zawarł w treści ostrzeżenie dla mieszkańców dworku.
Cisowski łączy w sobie umysł ścisły i kreatywność. Rozszyfrował list Kamila de Berier, wykazując się znajomością literatury. Domyślił się, że kod oznacza konkretne wersety z „Boskiej komedii” Dantego, czego nie wiedzieli oszuści. Odnajdował kolejne wskazówki, nawet jeśli początkowo nie rozumiał ich sensu i uznawał za majaczenie umierającego Francuza. Cisowski wykazał się więc wytrwałością. Odnalazł pamiętniki księdza Koszyczka, a następnie drzwi, które trafiły na plebanię. Udało mu się także przeczytać wskazówkę, zapisaną na brodzie mężczyzny, uwiecznionego na portrecie. Ponownie wykazał się znajomością literatury, ponieważ pamiętał, że w jednej z bajek bocian miał jeść z płaskiego talerza.
Cisowski bezinteresownie uratował rodzinę Gąsowskich. Doprowadził ich do skarbu, ukrytego w dębie przez Kamila de Berier. Dzięki niemu, mieszkańcy dworku mogli spłacić zadłużenie i ocalić zadłużony majątek rodowy. Cisowski działał dla dobra innych, zupełnie bezinteresownie poświęcając swój czas. Godzinami przeglądał księgi rachunkowe spółdzielni szóstoklasistów, aż znalazł nitkę, imitującą jedynkę. W ten sposób, ocalił reputację ubogiego chłopca, odpowiedzialnego za rachunki.
Cisowski ma opinię najbystrzejszego chłopca w szkole. Koledzy cenią sobie jego logiczne myślenie i rozsądek. Są z niego dumni i cieszą się, że mogą liczyć na pomoc Adama w trudnych sytuacjach. Cisowski sprawił, że Jasiński odzyskał swoje pióro, jednocześnie nie ujawniając, kto je sobie przywłaszczył. Adam może wydawać się chłodnym intelektualistą o detektywistycznych zapędach. Wbrew pozorom, emocje odgrywają ważną rolę w jego życiu. Chłopak zachwyca się urodą bratanicy Gąsowskiego, Wandą i pod jej wpływem postanawia zrezygnować z rodzinnych wakacji nad morzem i udać się na wieś. W przeszłości był już zakochany i przeżył zawód miłosny, który doprowadził go do rozpaczy. Cisowski potrafi myśleć chłodno i logicznie, ale relacje są dla niego priorytetem. Po odnalezieniu skarbu, stwierdził że Wanda jest piękniejsza od wszystkich klejnotów. Adam Cisowski jest zdecydowanie pozytywnym bohaterem. Mimo młodego wieku, był w stanie przechytrzyć oszustów oraz zyskać podziw kolegów i osób dorosłych.