Utwór „Albatros” Charlesa Baudelaire’a ukazał się w zbiorze „Kwiaty zła”, który został wydany w 1857 roku. Autor wykorzystał motyw poety-ptaka, znany z horacjańskiej twórczości. Artysta porównuje się do albatrosa, który wygląda na niebie majestatycznie, jednak na ziemi jest bardzo niezdarny.
Spis treści
Albatros – analiza wiersza i środki stylistyczne
Rodzaj utworu i rymy w wierszu
Wiersz jest zbudowany regularnie. Składa się z czterech strof, a każda z nich ma cztery wersy. Linijki mają po trzynaście sylab, a rymy są krzyżowe. Utwór jest przykładem liryki pośredniej, w której podmiot liryczny się nie ujawnia.
Warstwa stylistyczna jest bogato rozbudowana. Pojawiają się epitety np. „albatrosy białe”, „skrzydła wspaniałe”, „wiosła zbyt ciężkie”. Zastosowano też metafory np. „poeta jest podobny księciu na obłoku”. Występują też porównania np. „bezradnie swe skrzydła wspaniałe i jak wiosła zbyt ciężkie po pokładzie wloką”. Obecne są apostrofy, w których osoba mówiąca zwraca się do albatrosa-poety. Pojawiają się przerzutnie i wykrzyknienia np. „Ty, niegdyś piękny w locie, wysoko, daleko!”.
Albatros – interpretacja utworu
Kontekst
Charles Baudelaire jest francuskim poetą, prekursorem symbolizmu i dekadentyzmu. Był parnasistą – był to nurt między romantyzmem a symbolizmem. We francuskiej poezji podchodzono niechętnie do bezpośrednich wyznań. Dążono do obiektywnego opisu rzeczywistości, poszukiwano motywów w kulturach egzotycznych i minionych. Dbano o idealną rytmizację, co pozwoliło zapanować nad budową utworu. Parnasiści uważali, że są jak rzemieślnicy, którzy precyzyjnie opracowują każdy najdrobniejszy fragment dzieła.
Charles Baudelaire nawiązuje do motywu poety-ptaka, znanego z „Pieśni II, 20 (Do Mecenasa)” autorstwa Horacego. Poeta opisał w wierszu przemianę artysty w łabędzia. Sztukmistrz może zostać ośmieszony przez społeczeństwo, które nie rozumie jego wrażliwości. Jednak pozostaje zwycięzcą, ponieważ, dzięki swoim dziełom, zyskał wieczną sławę i nieśmiertelność.
Historia zawarta w wierszu
Podmiot liryczny przytacza zasłyszaną anegdotę z życia żeglarzy. Znudzona załoga w trakcie jednego z rejsów postanowiła zabawić się w sposób niemoralny. Marynarze łapali duże, morskie ptaki – albatrosy. Zwierzęta wydają się potężne i piękne w locie, jednak na pokładzie, złapane i zniewolone przez człowieka, zmienią się nie do poznania. Olbrzymie skrzydła, które budziły podziw, okazały się ciężarem. Ptaki ciągną je po pokładzie i potykają się o nie. Załoga żartuje sobie z ptaka, przedrzeźnia jego ruchy. Majestatyczny ptak został poniżony i wyśmiany, a aura niesamowitości opadła, ukazując słabość. Albatros jest symbolem poety, który, jak ptak, posiada dwoistą naturę.
Postrzeganie poety
Albatros jest symbolem poety. Artysta również ma dwa oblicza. Inaczej zachowuje się w czasie tworzenia, a inaczej w codziennym życiu. Niebo to metafora poezji. Artysta najlepiej czuje się w świecie sztuki, w którym może wyrażać siebie, swoje przekonania, myśli i idee. Żyje marzeniami i ma własną wersję rzeczywistości. Jest podziwiany i uwielbiany ze względu na swoją twórczość.
Ludzie uważają poetę za wybitną jednostkę, która wyróżnia się na tle zwykłego, przeciętnego społeczeństwa. Odbiorcy nie mają możliwości poznać poety, w którego twórczości się zaczytują, dlatego wydają się oni istotami z innego świata. Nie są dostępni dla zwyczajnych ludzi. Wydają się wyjątkowi, są traktowani jak majestatyczne istoty, niemal jak bogowie. Jednak posiadają też swoje słabe strony. Nie są bogami (chociaż wiele osób ich za takich uważa). Dotyczą ich ograniczenia, nie odnajdują się w codziennym, zwyczajnym życiu. Choć w twórczości przedstawiają wielkie idee i kształtują własną filozofię oraz system wartości, to jednak wcielenie tego w życie jest dla nich bardziej skomplikowane.
Poeta a ptak
Poeta w życiu codziennym przypomina albatrosa – niezdarnego i ośmieszonego. Artysta posiada nieprzeciętną wrażliwość, która jest jednocześnie darem i przekleństwem. Z jednej strony pozwala na uważniejszą obserwację rzeczywistości i opisywanie jej w odpowiednich słowach, a z drugiej strony wrażliwość utrudnia radzenie sobie z trudnościami.
Poeta w swojej twórczości może sam siebie kierować na jednostkę, górującą nad społeczeństwem, jednak w codziennych zmaganiach lepsi są przeciętni ludzie, którzy nie przejmują się aż tak i mają więcej siły do działania. Poeci są niezrozumiani, odrzuceni i ośmieszeni, niczym albatros przez marynarzy. Są nieprzystosowani do stąpania po ziemi (codziennego życia), podobnie, jak ptak nie był w stanie chodzić po pokładzie. Najlepiej czują się w chmurach, na niebie – dla poetów właśnie tym była ich twórczość.
W codziennym, doczesnym życiu poeci są nieszczęśliwi i w ten sposób przypominają albatrosa. W ptaku najbardziej majestatyczne były skrzydła, odbijające się od koloru nieba. Jednak na pokładzie statku zwierzę potyka się o własną potęgę. Jest stworzony do latania, a nie chodzenia po ziemi. Poeta również jest powołany do wyższych celów, dlatego nie radzi sobie w codziennym życiu. Smutna historia zwierzęcia oddaje trudności, z jakimi na co dzień zmagają się artyści.