Nadzieja – interpretacja

Utwór Czesława Miłosza „Nadzieja” należy do zbioru „Świat. Poema naiwne”, napisanego w 1943 roku. Jednymi z najważniejszych wierszy cyklu są „Wiara”, „Nadzieja” i „Miłość”, odnoszące się do trzech cnót teologicznych.

Nadzieja – analiza utworu

Wiersz składa się z trzech strof o różnej liczbie wersów. Pierwsza zwrotka jest pięciowersowa, druga – czterowersowa, a trzecia – sześciowersowa. Utwór został napisany jedenastozgłoskowcem, ze średniówką po piątej sylabie. Układ rymów jest nieregularny, chociaż dominują rymy krzyżowe. Wiersz należy do liryki podmiotu zbiorowego, poeta wypowiada się w imieniu wszystkich ludzi, ponieważ porusza uniwersalną tematykę postrzegania świata. Świadczy o tym zastosowanie czasowników w pierwszej osobie liczby mnogiej oraz odpowiednich zaimków („gdy­by­śmy”, „by­śmy zo­ba­czy­li”, „nas oko łu­dzi”). Zajmuje również głos jako jednostka („zna­łem”).

Warstwa stylistyczna utworu jest dosyć rozbudowana. Pojawiają się apostrofy, osoba mówiąca zwraca się bezpośrednio do czytelnika („kie­dy sto­isz w bra­mie”). Zastosowano epitety („ży­wym cia­łem”, „kwiat nowy”), metafory („jesz­cze kwiat nowy i gwiaz­dę nie­jed­ną w ogro­dzie świa­ta by­śmy zo­ba­czy­li”), porównania („wszyst­kie rze­czy, któ­re tu­taj zna­łem, są niby ogród, kie­dy sto­isz w bra­mie”, „cały świat za nim za­raz być prze­sta­je, jak­by po­rwa­ły go ręce zło­dziei”), a także wyliczenia („wzrok, do­tyk ani słuch nie kła­mie”).

Nadzieja – interpretacja wiersza

Cykl „Świat. Poema naiwne” stanowił próbę ucieczki od brutalnej, wojennej rzeczywistości. Poeta powrócił więc we wspomnieniach do krainy swojego dzieciństwa, gdy dopiero odkrywał świat. Zbiór składa się z dwudziestu wierszy, które można odczytywać pojedynczo lub jako poemat. Panuje w nim atmosfera spokoju i bezpieczeństwa. W cyklu pojawia się również tematyka filozoficzna. Utwory „Wiara”, „Nadzieja” i „Miłość” przedstawiają interpretację trzech cnót teologicznych. Autor podjął się próby zdefiniowania człowieczeństwa oraz określenia sensu życia. Miłosz uważał, że rolą poety jest walka o podtrzymanie najważniejszych wartości, które łatwo zostają porzucone w wojennej rzeczywistości. Zniszczenie i przemoc osłabiły fundamenty kultury i moralności, ludzie musieli skoncentrować się wyłącznie na przetrwaniu. Utwór „Nadzieja” można odczytywać w kontekście wojny i towarzyszących jej tragedii. Poeta podjął się próby ponownego odnalezienia piękna świata i zaufania ludzkim zdolnościom poznawczym.