Władysław Bełza dziś określany jest jako polski poeta neoromantyczny, którego dzieła dotykały między innymi tematyki narodowej oraz patriotycznej. Nazywano go wręcz „piewcą polskości”. W swoich dziełach nawiązywał też do epoki romantyzmu, był twórcą publikacji o życiu Adama Mickiewicza. Przykładem realizacji tematów patriotycznych w poezji Władysława Bełzy jest wiersz „Ziemia rodzinna”, który pochodzi z tomu „Katechizm polskiego dziecka” z roku 1900.
Spis treści
Ziemia rodzinna – analiza utworu i środki stylistyczne
Władysław Bełza w wierszu „Ziemia rodzinna” zastosował lirykę bezpośrednią. Podmiot liryczny zdradza swoją obecność, korzystając z form pierwszej osoby liczby pojedynczej. Używa takich zwrotów jak „kocham”, „Które mię żywią” czy „Na której moja kołyska stała”, Czytelnik ma zatem do czynienia z osobistym wyznaniem podmiotu.
Wiersz charakteryzuje budowa regularna i stychiczna, czyli ciągła. Nie ma w nim podziału na strofy. Całość składa się z zaledwie czternastu wersów. Poeta zastosował w nich rymy parzyste o układzie aabb. W wersach zazwyczaj występuje około dziesięciu sylab.
Bełza wykorzystał też kilka środków stylistycznych, by urozmaicić swój tekst. Są to oczywiście epitety, które służą przede wszystkim do kreowania opisu świata przedstawionego, w tym przypadku tytułowej ziemi rodzinnej. Poeta używa takich określeń jak „niewinna”, „barwne” czy „szumiące”. Autor sięga także po poetyckie metafory, które nadają całości specyficznego klimatu. Pojawiają się one w takich sformułowaniach jak „Krwią użyźniona, we łzach skąpana”.
Poeta stosuje także powtórzenia, konkretnie słów „której” oraz „kocham”. Jego emocje podkreślone zostały przez wykrzyknienie w ostatnim wersie: „Tak dla nas droga i tak kochana!”. Okazuje on także szacunek swojej ojczyźnie, za każdym razem zapisując ją z wielkiej litery. W dziele pojawia się apostrofa, czyli bezpośredni zwrot do odbiorcy, którym jest właśnie ojczyzna: „Ty się przeglądasz Ojczyzno moja”.
Ziemia rodzinna – interpretacja utworu
Dzieło jest właściwie hołdem złożonym ukochanej ojczyźnie i swoistą jej pamiątką. Poeta wyraża w nim swoją ogromną miłość, jaką żywi do kraju rodzinnego. Podziwia każdy jej aspekt, wielbi jej naturę i darzy ogromnym szacunkiem jej trudną historię. Można zatem wnioskować, że twórca jest prawdziwym patriotą i nie ma dla niego wyższej wartości niż właśnie ojczyzna. Określa ją wręcz jako świętą ziemię rodzinną.
Naród podmiotu lirycznego przetrwał przez wiele trudnych wydarzeń, walk, śmierci, okresów zniewolenia oraz zrywów narodowych. By utrzymać wolność swojej ziemi, Polacy zmuszeni byli za nią ginąć. Ich poświęcenie czyni ten kraj jeszcze droższym i bardziej wartym gorącej miłości prawdziwego patrioty. Na każdym kroku można tu spotkać miejsca, w których ktoś cierpiał, by jego ojczyzna mogła cieszyć się niepodległością.
W wierszu widać ślady epoki romantyzmu. To właśnie patriotyzm, ale też umiłowanie otaczającej człowieka natury, będącej niezbywalną częścią ojczyzny. Podmiot liryczny żywi do niej szczery podziw i docenia jej piękno. W ten sposób wiersz ten staje się też swoistym hołdem czy laurką dla ojczyzny.