Przywódca każdego narodu, państwa czy każdej większej zbiorowości w ogóle musi posiadać specyficzne cechy, które predestynowałyby go do rzetelnego i odpowiedzialnego wykonywania swojej misji. Oczywiście cechy te ulegają drobnym zmianom z biegiem czasu, ponieważ zmieniają się warunki, w których kolejnym władcom przychodzi rządzić. Można jednak powiedzieć, że ich fundament pozostaje niezmienny, co można stwierdzić, śledząc historyczne teksty historyczne i beletrystyczne dotyczące właśnie tego tematu.
Pierwszy znany nam kronikarz polskich dziejów, Gall Anonim, w swojej kronice opisał przede wszystkim pierwszego historycznego króla Polski, Bolesława Chrobrego, syna Mieszka I. Badając ten opis trzeba mieć na uwadze, że najprawdopodobniej powstawał on na zlecenie pierwszych Piastów, a więc może być stronniczy. Da się jednak z niego wywnioskować wiele, jeśli chodzi o cechy pożądane u władcy w średniowieczu.
Bolesław Chrobry był według Galla Anonima idealnym wzorem władcy średniowiecznego państwa. Była to epoka ciągłych wojen, w której dużą rolę odgrywała sprawność militarna. Bolesław Chrobry, jak wiemy z historii był pod tym względem niezwykle sprawny. Poszerzał granice młodego państwa polskiego i z rzetelnością oraz poświęceniem ich bronił. Był jednym spośród swoich żołnierzy, co oznacza, że brał udział w walkach i odznaczał się bardzo dużą sprawnością w boju. Był przy tym wiernym strażnikiem praw chrześcijańskich. Do dziś słynne jest bardzo twarde prawo, które wprowadził, a które oparte było właśnie na kodeksach kościelnych. On sam ściśle z Kościołem współpracował, o czym świadczy choćby przyjęcie na swój dwór i pomoc świętemu Wojciechowi.
Według Galla Anonima więc idealnym władcą jest ten, kto potrafi zrezygnować z jakichkolwiek własnych ambicji i całą swoją wyobraźnię i duszę poświęcić myśleniu o ojczyźnie. Nawet wówczas, jeśli wymagałoby to od tej osoby pewnych osobistych strat. Władca musi pozostać wierny ideałom, które przyświecają jego narodowi i być w stanie walczyć za nie do ostatniej kropli krwi. Musi go cechować również wyrozumiałość i empatia, by nie zatracił spojrzenia na zwykłych obywateli i ich codzienny los. Bolesław Chrobry opisany w kronikach Galla Anonima z całą pewnością spełniał wszystkie te warunki.
Inny opis idealnego władcy możemy znaleźć w trylogii Henryka Sienkiewicza, która opowiada o dziejach polskich w przełomowych dla narodu momentach. Takie chwile często wyłaniają zarówno tych dobrych władców, jak i tych, których przymioty wewnętrzne nie są wystarczające do pełnienia tak odpowiedzialnego stanowiska, wreszcie tych, którzy kierują się jawnie złą wolą. W pierwszej części Sienkiewiczowskiej trylogii, pt. Ogniem i mieczem, mamy do czynienia z opisem powstania Chmielnickiego z 1648 roku. Na przeciw kozackiemu buntownikowi staje jeden z najwybitniejszych wodzów ówczesnej Rzeczpospolitej, książę Jeremi Wiśniowiecki.
Wiśniowiecki był arystokratą, który jednak w odróżnieniu od innych członków swojej grupy społecznej, nie zatracił poczucia obowiązku wobec ojczyzny. Gdy tylko niebezpieczeństwo ze strony kozackiego powstania stało się realne, zmobilizował wszystkie wojska, którymi dowodził i poświęcił całą prywatną fortunę, byle tylko stawić czoła Chmielnickiemu. Wiśniowiecki był znany ze swojej brutalności jeśli chodzi o sposób prowadzenia wojny, jednak w obliczu tak wielkiego zagrożenia, właśnie takie podejście było wymagane. Książę był jednocześnie przyjacielem swoich żołnierzy i oficerów. Szanował ich, niektórych traktował wręcz po ojcowsku. Był człowiekiem rządzącym twardą ręką, jednak tak wielka odpowiedzialność wymagała surowych środków. Był kochany przez podwładnych właśnie za niezłomność oraz pewność, że spełni raz powzięty zamiar nawet za najwyższą cenę. Tym zamiarem zaś było zawsze chronienie ukochanej Rzeczypospolitej.
Powyższe przykłady pokazują, że idealni władcy powinni być zdolni do osobistych poświęceń względem ojczyzny, szanujący swoich podwładnych oraz nieustępliwi jeśli chodzi o dążenie do dobrobytu swojego kraju i narodu.