Maria Konopnicka – biografia

Ma­ria Ko­nop­nic­ka to pol­ska no­we­list­ka i po­et­ka, uwa­ża­na za jed­ną z naj­wy­bit­niej­szych przed­sta­wi­cie­lek okre­su re­ali­zmu. Była tak­że tłu­ma­czem i kry­ty­kiem li­te­rac­kim. Uro­dzi­ła się 23 maja 1842 roku w Su­wał­kach, jako cór­ka Jó­ze­fa Wa­si­łow­skie­go i Scho­la­sty­ki z Tur­skich. Pierw­sze lata swo­je­go ży­cia spę­dzi­ła w Su­wał­kach, a w 1849 roku, w wie­ku sied­miu lat, prze­nio­sła się wraz z ro­dzi­ca­mi do Ka­li­sza, gdzie za­miesz­ka­li w pa­ła­cu Pu­chal­skich. Pięć lat póź­niej mat­ka Ma­rii zmar­ła, po­zo­sta­wia­jąc dziew­czyn­kę pod opie­ką ojca. Był on czło­wie­kiem wy­kształ­co­nym – praw­ni­kiem, pa­tro­nem Try­bu­na­łu Cy­wil­ne­go i obroń­cą Pro­ku­ra­to­rii Ge­ne­ral­nej. Wy­cho­wy­wał swo­ją cór­kę zgod­nie z wia­rą chrze­ści­jań­ską i za­ra­ził ją mi­ło­ścią do li­te­ra­tu­ry. W la­tach 1855 – 1856 Ma­ria uczy­ła się w War­sza­wie, na pen­sji u sióstr Sa­kra­men­tek. Tam też za­przy­jaź­ni­ła się z Eli­zą Paw­łow­ską, zna­ną póź­niej jako Orzesz­ko­wa, któ­ra po­zo­sta­ła jej przy­ja­ciół­ką do koń­ca ży­cia.

W 1862 roku po­et­ka po­ślu­bi­ła Ja­ro­sła­wa Ko­nop­nic­kie­go her­bu Ja­strzę­biec, z któ­rym wy­je­cha­ła na­stęp­nie do jego ro­dzin­ne­go Bro­no­wa. Rok póź­niej, w 1863 roku, emi­gro­wa­li do Dre­zna, ale już w 1864 roku po­wró­ci­li do Pol­ski. W cią­gu na­stęp­nych dzie­się­ciu lat Ma­ria uro­dzi­ła ośmio­ro dzie­ci (dwo­je zmar­ło). W tym cza­sie, mimo bra­ku wspar­cia ze stro­ny męża jej li­te­rac­kich za­in­te­re­so­wań, Ko­nop­nic­ka de­biu­to­wa­ła w 1870 roku w cza­so­pi­śmie Ka­li­sza­nin utwo­rem W zimowy poranek. Rok póź­niej w Ty­go­dni­ku Ilu­stro­wa­nym uka­zał się cykl jej wier­szy W górach.

Sprze­daż zruj­no­wa­ne­go fol­war­ku i uda­ny de­biut to­mi­ku „W górach po­zwo­li­ły Ma­rii Ko­nop­nic­kiej w 1876 roku roz­stać się z mę­żem, po­nie­waż, jak sama póź­niej pi­sa­ła, nie mo­gła znieść ogra­ni­czeń, któ­re ten jej na­rzu­cał. W 1877 roku po­et­ka wraz z dzieć­mi prze­nio­sła się do War­sza­wy. W sto­li­cy pod­ję­ła pra­cę jako ko­re­pe­ty­tor­ka i roz­wi­ja­ła swo­ją twór­czość li­te­rac­ką. Ze wzglę­du na swój po­li­glo­tyzm za­ję­ła się tak­że tłu­ma­cze­nia­mi (wła­da­ła ta­ki­mi ję­zy­ka­mi jak fran­cu­ski, nie­miec­ki i ro­syj­ski, w póź­niej­szych la­tach na­uczy­ła się tak­że an­giel­skie­go, wło­skie­go i cze­skie­go).

Ko­lej­ne lata swo­je­go ży­cia Ma­ria Ko­nop­nic­ka prze­zna­czy­ła na wła­sny roz­wój, dzie­ci wspie­ra­jąc ra­czej tyl­ko fi­nan­so­wo i ko­re­spon­den­cyj­nie. W 1878 roku Ma­ria Ko­nop­nic­ka roz­po­czę­ła swo­ją dzia­łal­ność jako dzia­łacz­ka spo­łecz­na, a w 1882 roku po­dró­żo­wa­ła do Au­strii i Włoch. W na­stęp­nych la­tach (1884 – 1886) pra­co­wa­ła w re­dak­cji pi­sma dla ko­biet Świt. Zmia­ny spo­łecz­ne od­no­to­wy­wa­ła w no­wel­kach i po­wie­ściach pi­sa­nych głów­nie dla dzieci i mło­dzie­ży: O Jan­ku Wę­drow­nicz­ku (1893), O kra­sno­lud­kach i sie­rot­ce Ma­ry­si (1896), Men­del Gdań­ski (1890). Ko­nop­nic­ka w 1886 roku po­zna­ła ma­lar­kę Ma­rię Du­lę­bian­kę, któ­ra sta­ła się jej wie­lo­let­nią przy­ja­ciół­ką (lub, we­dług nie­któ­rych źró­deł, part­ner­ką ży­cio­wą). Od­by­wa­ły ra­zem wie­le po­dró­ży, m. in. do Au­strii, Nie­miec czy Fran­cji, a w 1903 roku za­miesz­ka­ły ra­zem w dwor­ku w Żar­now­cu, któ­ry Ko­nop­nic­ka otrzy­ma­ła w da­rze na­ro­do­wym. Po­et­ka od­da­wa­ła się tu w dal­szym cią­gu swo­jej twór­czo­ści – tam­że w 1908 roku wy­da­ła naj­bar­dziej pa­trio­tycz­ny z wszyst­kich utwo­rów – pieśń Rota.

Ma­ria Ko­nop­nic­ka zmar­ła z po­wo­du za­pa­le­nia płuc 8 paź­dzier­ni­ka 1910 w sa­na­to­rium we Lwo­wie. Po­cho­wa­na zo­sta­ła trzy dni póź­niej na Cmen­ta­rzu Łycza­kow­skim, w Pan­te­onie Wiel­kich Lwo­wian. W jej po­grze­bie bra­ło udział oko­ło 50 000 osób.

Maria Konopnicka – twórczość

Twór­czość po­et­ki była bar­dzo róż­no­rod­na i obej­mo­wa­ła ta­kie ga­tun­ki li­te­rac­kie jak wier­sze, no­we­le, szki­ce, tek­sty kry­tycz­no­li­te­rac­kie i pu­bli­cy­stycz­ne, re­por­ta­że czy utwo­ry dla dzie­ci. Ma­ria Ko­nop­nic­ka w swo­ich dzia­łach za­wie­ra­ła pro­test prze­ciw­ko nie­spra­wie­dli­wo­ści spo­łecz­nej i złe­mu trak­to­wa­niu ko­biet, ce­cho­wał je tak­że pa­trio­tyzm i sen­ty­men­ta­lizm. Mimo po­pu­lar­no­ści jej dzieł (tak­że za cza­sów au­tor­ki), twór­czość po­et­ki czę­sto pod­da­wa­na była ostrej kry­ty­ce i pu­blicz­nym po­le­mi­kom. Jej prze­ciw­ni­ka­mi był zwłasz­cza kler pol­ski, któ­ry za­rzu­cał Ko­nop­nic­kiej bluź­nier­stwo ze wzglę­du na zwią­zek z Ma­rią Du­lę­bian­ką.