Odyseusz jest jednym z do dzisiaj najbardziej rozpoznawalnych bohaterów mitycznych. Stało się tak, dzięki temu, że był on bohaterem jednego z dwóch najsłynniejszych eposów starożytnych autorstwa Homera – Odysei. Historia jego długiego powrotu do domu z wojny stała się jednym z najczęściej wykorzystywanych toposów w literaturze światowej, a on sam znajduje swoje miejsce w popkulturze do dziś.
Charakterystyka Odyseusza
Odyseusz był królem Itaki, który odpowiedział na wezwanie Greków i wziął udział w wojnie trojańskiej. Był jednym z głównych dowódców oblegających Troję przez dziesięć lat. To właśnie Odyseusz wpadł na pomysł tego, jak w podstępny sposób w końcu złamać opór niezdobytego miasta. Wymyślił wybudowanie wielkiego konia i wycofanie wojsk. Koń miał być ofiarą dla – rzekomo – zwycięskiej Troi, a w sobie mieścił kilkunastu żołnierzy greckich, którzy nocą, gdy Trojańczycy spali upojeni zwycięstwem, otworzyli bramy miasta i wpuścili doń wojska greckie. Stworzenie i przeprowadzenie takiego planu musiało wymagać od jego pomysłodawcy nie lada sprytu, z czego Odyseusz był znany. Właśnie dlatego jego obecność pod Troją była tak istotna dla Menelaosa i Agamemnona.
Z eposu wiemy, że Odyseusz był bardzo silnym i dobrze zbudowanym mężczyzną w sile wieku, spełniał więc wszystkie stereotypowe warunki, jakie musiał spełniać starożytny heros. Był królem Itaki, swojej ukochanej ojczyzny, do której usilnie wracał,mimo przeciwności losu i mściwości boga mórz i oceanów, Posejdona. Droga ta wydłużyła się aż do dekady i stała się kanwą Odysei.
Odyseusz był więc człowiekiem szalenie przywiązanym do ziemi ojczystej i do rodziny, którą tam pozostawił – syna Telemacha oraz żony Penelopy. O wielkiej jego determinacji świadczy również fakt, że tak usilnie dążył do powrotu do Itaki, mimo że wydawało się, że wszystkie siły ludzkie i boskie sprzysięgły się przeciwko niemu. W trakcie swojej wielkiej podróży musiał wykazywać się wszystkimi swoimi przymiotami, ale również zdolnością do naginania własnych wartości. Zręcznie kradł i oszukiwał, był więc pod względem moralnym niedoskonały, lecz można mu to wybaczyć,mając na względzie fakt, że dopuszczał się tych czynów tylko dlatego, że bogowie stawiali je przed nim z zemsty. Najbardziej jednak zależało muna powrocie do domu i objęciu z powrotem swojego królestwa.
Odyseusz był niezwyciężony nie tylko w boju, lecz także we wszystkich dziedzinach, które wymagały użycia intelektu. Przerastał więc większość mu współczesnych ludzi. Nie można jednak lekceważyć czysto fizycznych przymiotów herosa. Tylko on był w stanie napiąć swój dawny łuk i wycelować nim tak, by strzała przeszła przez dwanaście głowni toporów – było to dyscypliną, która miała zadecydować o tym, kto przejmie jego królestwo oraz małżonkę. Uciekł się więc do podstępu, by udowodnić, że tylko on jest prawowitym władcą i mężem Penelopy.
Przy tym wszystkim należy nadmienić, że Odyseusz miał wielki hart ducha i dążył wytrwale do raz postawionego sobie celu. Nie był łasy na chodzenie na skróty i nie dawał się nabrać na obietnice, które miały odciągnąć go od celu. Jak wtedy, gdy nimfa Kalipso chciała go zatrzymać na swojej wyspie, oferując mu życie wieczne.
Odyseusz to pod wieloma względami bohater romantyczny. Był samotnikiem pod względem swojej wybitnej mądrości, przenikliwości o sprytu, nikt nie dorównywał mu w tych kategoriach. Nosił w sercu ranę spowodowaną przedłużającą się w nieskończoność podróżą do domu, jednak nie rezygnował, ponieważ jego uczucia i tęsknota za dawno nie widzianą żoną była najważniejsza. Odyseusz nie był jej wierny, lecz śmiało można powiedzieć, że prawdziwie kochał tylko ją.
Gdyby Odyseusz żył współcześnie na pewno potrafiłby wykorzystać swoją inteligencję i przenikliwość do tego, by zostać wysoko postawionym politykiem, albo prezesem jakiejś bardzo dobrze prosperującej korporacji. Odyseja to istna kopalnia wiedzy o tym bohaterze, w którym chyba każdy z nas mógłby odnaleźć niewielką cząstkę samego siebie, zarówno swoich wad, jak i zalet.