Pożegnanie z Marią to tytuł opowiadania autorstwa Tadeusza Borowskiego, od którego nazwę wziął cały tom najsłynniejszych opowiadań obozowych w literaturze polskiej. Postawy jego bohaterów dają nam wgląd w to, jak myśleli, jak zachowywali się i jakie postawy przyjmowali ludzie, żyjący w świecie poddanym ciągłej psychicznej presji, niewiadomej i dezorientacji.
Spis treści
Tadeusz
Młody człowiek, intelektualista, student Uniwersytetu Warszawskiego oraz początkujący poeta. Wrażliwość Tadeusza nie predestynuje go do dobrego radzenia sobie w realiach II wojny światowej, lecz mimo to chłopak potrafi się do tych realiów dostosować. Pracuje w składzie budowlanym, gdzie wraz z kierownikiem nieco oszukuje dla własnego zarobku. Wraz z przyjacielem produkuje bimber, który również sprzedaje i rozprowadza. Ma narzeczoną Marię, którą bardzo kocha i z którą łączą go wspólne zainteresowania. Trafienie kobiety do obozu zmienia Tadeusza, który staje się oschły i beznamiętny.
Maria
Narzeczona Tadeusza. Kobieta bardzo dojrzała mimo młodego wieku. Twardo stąpa po ziemi, sama zarabia na swoje utrzymanie, mimo niebezpieczeństw, jakie wiążą się z pracą przy nielegalnym rozprowadzaniu bimbru. Kocha Tadeusza, z którym łączy ją pasja do literatury, sama jednak nie pisze. Zostaje schwytana w trakcie jednej z łapanek i wywieziona do obozu, gdzie ostatecznie umiera.
Jan
Kierownik składu budowlanego, w którym pracuje Tadeusz. Człowiek czysto praktyczny. Robi wszystko dla zarobku, jest w stanie wszędzie wniknąć, wszędzie się odnaleźć, z każdym się dogadać. Oszukuje na cemencie, a także angażuje się w produkcję bimbru. Wyśmiewa pasję Tadeusza do pisania wierszy, ponieważ nie można na nich zarobić. Mimo swojego wyrachowania potrafi być lojalny, pomocny i uczciwy.
Inżynier
Właściciel składu budowlanego, w którym pracuje Tadeusz. Człowiek bogaty, który fortuny dorobił się jeszcze przed wojną. Doświadczony biznesmen i przedsiębiorca, niepozbawiony jednak nuty wyrozumiałości i dobra. Finansuje kilka miesięcy studiów Tadeusza. Jest statecznym członkiem społeczeństwa, jednak dzięki swojej fortunie łatwiej może nosić niedogodności wojny i okupacji.
Tomasz
Przyjaciel Tadeusza, charakteryzujący się skrajnie lewicowymi poglądami. Handluje sfałszowanymi dziełami sztuki.
Apoloniusz
Przyjaciel Tadeusza i Marii. Artysta-malarz, który jest zaangażowany w zaprojektowanie okładki debiutanckiego tomiku wierszy Tadeusza.
Śpiewaczka
Kobieta żydowskiego pochodzenia, która przed wybuchem II wojny światowej była słynną artystką estradową. Teraz natomiast jest biedna, zmuszona do walki o przetrwanie każdego dnia. Docenia każdą chwilę życia i wszystko, co ma, nawet najmniejszą ilość jedzenia. Martwi się losem swojej rodziny uwięzionej w getcie.