Problem upadku wartości. Omów zagadnienie na podstawie Tanga Sławomira Mrożka. W swojej odpowiedzi uwzględnij również wybrany kontekst.

Autor: Grzegorz Paczkowski

Niemal każdy z nas hołduje jakimś wartościom. Cenimy uczciwość, pracowitość, wyrozumiałość, dobro. Dla niektórych będzie to na przykład wiara w Boga lub miłość do ojczyzny. Posiadanie wartości jest zjawiskiem pozytywnym, ponieważ nadaje sens naszym działaniom, przydaje motywacji codziennemu życiu. Wartości ważne są nie tylko w funkcjonowaniu jednostek, lecz także całych społeczeństw. Dlatego też ich upadek i jego konsekwencje tak często poruszane są w dziełach literackich i filozoficznych. Jednym z takich dzieł jest Tango Sławomira Mrożka. 

Tangu Sławomira Mrożka mamy do czynienia z kuriozalną sytuacją rodziny, w której zupełnie odwrócone zostały role pokoleniowe. Przedstawiciele starszych generacji pogardzają stonowanym i przewidywalnym, ostrożnym życiem i zachowują się wręcz anarchistycznie, lekceważą wszystkie zasady. Najmłodszy przedstawiciel rodziny, Artur, student filozofii i medycyny, nie potrafi odnaleźć się w tak absurdalnie odwróconej sytuacji. Czuje, że jakaś część jego naturalnego rozwoju – młodzieńczy bunt – została mu odebrana przez to, że w rodzinnym domu nie miał się przeciw czemu buntować. Jego rodzina bowiem żyje w sposób zaprzeczający wszelkim wartościom. Nie liczy się tam czystość ani wierność małżeńska – Eleonora nie wstydzi się bowiem, że czasem zdradza Stomila z Edkiem, zresztą mąż nie wydaje się tym faktem przejęty. Rodzice pragną dla Artura niepewnego losu artysty, kiedy ten na przekór chce zostać uporządkowanym i rzetelnym lekarzem. Wszelkie wartości zostają odwrócone, a kiedy Artur próbuje przywrócić w swojej rodzinie ład, okazuje się to niemożliwe, ponieważ jest w stanie tylko sprzeciwić się brakowi zasad, a nie zbudować i zaproponować coś własnego, nowego, twórczego i konstruktywnego. W Tangu upadek wartości prowadzi do absolutnego rozkładu. Członkom rodziny żyje się bez zasad dobrze, lecz jest to tylko powierzchowna wygoda, prowadząca do niechybnego upadku. W dziele Mrożka upadek ten materializuje się przez przejęcie władzy w domu przez Edka, człowieka mrocznego i brutalnego, który dopuszcza się morderstwa zrozpaczonego Artura. 

Widać więc, że tam gdzie zaczyna brakować wartości i rzeczywistej pracy w ich kierunku, człowieczeństwo zaczyna powoli zatrzymywać się w rozwoju moralnym, by po jakimś czasie wręcz zacząć się cofać. Świat wartości został zupełnie zdeptany w czasie II wojny światowej, głównie przez stworzenie sieci obozów koncentracyjnych w III Rzeszy oraz w Związku Radzieckim. O tych drugich pisał Gustaw Herling-Grudziński w swojej książce, pt. Inny świat. 

Dodaj komentarz

x