Interpretacje wierszy i materiały do nauki
„Oda do wąsów” to utwór oświeceniowego poety Franciszka Dionizego Kniaźnina (1750-1807), w którym sławi wąsy. Choć użyta została forma ody, utwór ma lekką, a nawet humorystyczną tematykę. Zawiera aluzje do staropolskiego wzorca męskości oraz do postaci historycznych. Wiersz powstał w 1779 roku i zdobył ogromną popularność.
Na początku XX wieku, doszło w literaturze do wyodrębnienia się pewnego bardzo ciekawego odłamu powieści realistycznej. Nie był to zupełnie nowy gatunek literacki, jednak posiadał cechy jednoznacznie różnicujące go od dotychczas stworzonej prozy. Do dziś trwają dyskusje nad ramami tego nowego nurtu, nad zasadnością jego nazwy oraz nad metodologią badania takiej literatury. Sprawdźmy, czym jest powieść paraboliczna!
Wraz z rozwojem sztuki, pojawiały się na przestrzeni wieków coraz to nowe rozwiązania, również pod względem kompozycji konkretnego dzieła. Ruchy awangardowe sprzeciwiały się konstrukcjom klasycznym i klasycystycznym i odwrotnie. Tak naprawdę przez większość czasu, który z historycznego punktu widzenia nazywamy nowożytnością, co epokę zmieniały się tendencje i kierunki, w których rozwijała się sztuka, a także teoria sztuki i literatury. Przyjrzyjmy się zatem dwóm najbardziej podstawowym rodzajom kompozycji dzieła literackiego: kompozycji zamkniętej oraz otwartej!
Konstanty Ildefons Gałczyński był poetą współczesnym, który zasłynął przede wszystkim dzięki humorystycznym utworom z serii Teatrzyk Zielona Gęś, współpracował także z wieloma pismami. Jest także autorem wiersza Pieśń o żołnierzach z Westerplatte. Powstał on 16 września 1939 roku, świeżo po wydarzeniach na Westerplatte, kiedy to poeta przebywał w obozie oficerskim. Przedstawiono w nim opis bohaterstwa polskich żołnierzy, który przyjmuje formę legendy, nie trzymając się ściśle historycznych faktów.
„Do księżyca” to utwór pochwalny, w którym podmiot liryczny wyraża zachwyt nad księżycem. Zwrócono w nim uwagę na piękno i niezwykłość tego ciała niebieskiego. Autorem wiersza jest Franciszek Dionizy Kniaźnin – ważny przedstawiciel polskiego oświecenia.
Interpretowany wiersz „Chełmoński” został napisany przez Jana Lechonia. Poeta opisuje w nim uczucia, które towarzyszą mu podczas emigracji. Tytułem nawiązuje do słynnego malarza Józefa Chełmońskiego, który pokazywał na swoich realistycznych obrazach życie polskich wsi. Przedstawia również sytuację liryczną podobną do krajobrazów z jego płócien.
Wiersz Jana Lechonia pod tytułem „Pieśń o Stefanie Starzyńskim” opisuje powojenną Warszawę. Została poświęcona Stefanu Starzyńskiemu, który był prezydentem stolicy oraz prowadził jej obronę podczas ofensywy niemieckiej na początku drugiej wojny światowej. Nie chciał się ewakuować i do końca bronił miasta. Ta silniejsza niż chęć ratowania życia miłość łączy prezydenta i autora. Poeta zwraca się do ukochanej stolicy, ponieważ był z nią związany od małego — tam się urodził i wychowywał.
„Lew i Mucha” to bajka autorstwa Francuza Jeana de La Fontaine przełożona przez polskiego poetę oświeceniowego Stanisława Trembeckiego. Utwór zawiera humorystycznie przedstawiony konflikt między tytułowymi lwem i muchą. Bajka jest źródłem zarówno dowcipu, jak i uniwersalnego morału. Przekład został wydany w roku 1876, czyli już po śmierci autora.
Wiersz „Preludium” Jana Lechonia pochodzi z ostatniego wydanego za życia poety zbioru „Marmur i róża”. Opublikowano go w tomie „Poezje wybrane” w 1954 roku. Utwór jest dość nietypowy dla jego twórczości powojennej (tendencje te jednak widać już 30 lat wcześniej w tomiku „Srebrne i czarne” z 1924 roku), ponieważ jego puenta i płynąca z niej refleksja jest optymistyczna, afirmująca życie. Poeta pochwala zwyczajne, codzienne życie, które jest dla niego źródłem największego szczęścia.
Lalka Bolesława Prusa to absolutna podstawa polskiej literatury. Jest uznawana za najwybitniejsze dzieło polskiego realizmu i jedno z największych osiągnięć polskojęzycznego piśmiennictwa w historii. Opowieść o nieszczęśliwej romantycznej miłości zamożnego kupca galanteryjnego do pięknej, choć lekkomyślnej i bezpodstawnie narcystycznej arystokratki, należy niezachwianie do kanonu polskiej sztuki i od dziesiątek lat zdobywa serca nowych pokoleń czytelników. Nie znać Lalki to jak nie znać tabliczki mnożenia.
Mężczyźni rozmawiają o Stanisławie Wokulskim i losach jego sklepu na Krakowskim Przedmieściu.
Wokulski wraca z wojny rosyjsko-tureckiej i odwiedza Rzeckiego.
W powieści Bolesława Prusa, pt. Lalka, mamy do czynienia z ogromną rzeszą różnorodnych bohaterów, z których każdy – w mniej lub bardziej zdeterminowany sposób – do czegoś dąży. Niektórym – jak Wokulskiemu – udaje się niemal wszystko, inni nie mogą osiągnąć wymarzonych celów, nawet z czyjąś pomocą. Dlaczego tak jest? Czy rzeczywiście wszystko w naszym życiu zależy od siły naszej woli i wytrwałości, czy jednak oprócz determinacji potrzebna jest przychylność nieznanej siły wyższej, na którą nic ani nikt nie ma wpływu? Rozważmy ten problem na przykładzie bohaterów Lalki.