Interpretacje wierszy i materiały do nauki
„Do księżyca” to utwór pochwalny, w którym podmiot liryczny wyraża zachwyt nad księżycem. Zwrócono w nim uwagę na piękno i niezwykłość tego ciała niebieskiego. Autorem wiersza jest Franciszek Dionizy Kniaźnin – ważny przedstawiciel polskiego oświecenia.
Interpretowany wiersz „Chełmoński” został napisany przez Jana Lechonia. Poeta opisuje w nim uczucia, które towarzyszą mu podczas emigracji. Tytułem nawiązuje do słynnego malarza Józefa Chełmońskiego, który pokazywał na swoich realistycznych obrazach życie polskich wsi. Przedstawia również sytuację liryczną podobną do krajobrazów z jego płócien.
Wiersz Jana Lechonia pod tytułem „Pieśń o Stefanie Starzyńskim” opisuje powojenną Warszawę. Została poświęcona Stefanu Starzyńskiemu, który był prezydentem stolicy oraz prowadził jej obronę podczas ofensywy niemieckiej na początku drugiej wojny światowej. Nie chciał się ewakuować i do końca bronił miasta. Ta silniejsza niż chęć ratowania życia miłość łączy prezydenta i autora. Poeta zwraca się do ukochanej stolicy, ponieważ był z nią związany od małego — tam się urodził i wychowywał.
„Lew i Mucha” to bajka autorstwa Francuza Jeana de La Fontaine przełożona przez polskiego poetę oświeceniowego Stanisława Trembeckiego. Utwór zawiera humorystycznie przedstawiony konflikt między tytułowymi lwem i muchą. Bajka jest źródłem zarówno dowcipu, jak i uniwersalnego morału. Przekład został wydany w roku 1876, czyli już po śmierci autora.
Wiersz „Preludium” Jana Lechonia pochodzi z ostatniego wydanego za życia poety zbioru „Marmur i róża”. Opublikowano go w tomie „Poezje wybrane” w 1954 roku. Utwór jest dość nietypowy dla jego twórczości powojennej (tendencje te jednak widać już 30 lat wcześniej w tomiku „Srebrne i czarne” z 1924 roku), ponieważ jego puenta i płynąca z niej refleksja jest optymistyczna, afirmująca życie. Poeta pochwala zwyczajne, codzienne życie, które jest dla niego źródłem największego szczęścia.
Lalka Bolesława Prusa to absolutna podstawa polskiej literatury. Jest uznawana za najwybitniejsze dzieło polskiego realizmu i jedno z największych osiągnięć polskojęzycznego piśmiennictwa w historii. Opowieść o nieszczęśliwej romantycznej miłości zamożnego kupca galanteryjnego do pięknej, choć lekkomyślnej i bezpodstawnie narcystycznej arystokratki, należy niezachwianie do kanonu polskiej sztuki i od dziesiątek lat zdobywa serca nowych pokoleń czytelników. Nie znać Lalki to jak nie znać tabliczki mnożenia.
Mężczyźni rozmawiają o Stanisławie Wokulskim i losach jego sklepu na Krakowskim Przedmieściu.
Wokulski wraca z wojny rosyjsko-tureckiej i odwiedza Rzeckiego.
W powieści Bolesława Prusa, pt. Lalka, mamy do czynienia z ogromną rzeszą różnorodnych bohaterów, z których każdy – w mniej lub bardziej zdeterminowany sposób – do czegoś dąży. Niektórym – jak Wokulskiemu – udaje się niemal wszystko, inni nie mogą osiągnąć wymarzonych celów, nawet z czyjąś pomocą. Dlaczego tak jest? Czy rzeczywiście wszystko w naszym życiu zależy od siły naszej woli i wytrwałości, czy jednak oprócz determinacji potrzebna jest przychylność nieznanej siły wyższej, na którą nic ani nikt nie ma wpływu? Rozważmy ten problem na przykładzie bohaterów Lalki.
Wiersz „Toast” pochodzi z tomiku „Srebrne i czarne”. Jan Lechoń wydał go w 1924 roku jako drugi zbiór utworów, ostatni powstały w dwudziestoleciu międzywojennym. Dotyka tematyki przemijania, obecnej w wielu wierszach poety z tego okresu. Melancholijny nastrój utworu wzmaga uczucie smutku związane z nieuchronnym upływaniem czasu.
Epoka pozytywizmu przyniosła diametralnie inne od romantycznych idee społeczne. Umysłami myślicieli pozytywistycznych zawładnął wizerunek społeczeństwa jako jednego organizmu, który nie może w pełni poprawnie funkcjonować, jeśli jakaś jego część nie jest do końca zdrowa.
„Do moich współziomków” Stanisława Trembeckiego to wiersz o charakterze patriotycznym, który porusza temat współczesnych autorowi problemów społecznych i politycznych. Wyraża on troskę o losy ojczyzny, a także przestrogi adresowane do rodaków. Utwór prawdopodobnie powstał w czasie obrad Sejmu Czteroletniego, czyli między rokiem 1788 a 1792.
Interpretowany utwór „Sprzeczka” pochodzi z nostalgicznego i pesymistycznego tomiku poety „Srebrne i czarne”, wydanego w 1924 roku. Był to ostatni zbiór wydany przez Jana Lechonia przed drugą wojną światową, przerwa była spowodowana głównie przez zły stan psychiczny autora, co widać było w jego wierszach z tego okresu. „Sprzeczka” wpisuje się w to założenie. Melancholijnie wspomina sprzeczkę, którą odbył z ukochaną osobą. Być może doprowadziła ona do ich rozstania, dlatego tak bardzo ją przeżywa.