Interpretacje wierszy i materiały do nauki
Pochodzący z debiutanckiego tomiku „Sny o potędze ” wiersz Leopolda Staffa pt. Kowal jest przez wiele osób nazywany młodopolską „Odą do wolności”, wynika to zainspirowaniem się przez autora wiersza filozofią Nietzschego, kreującego tzw. nadczłowieka bądź człowieka nietzscheańskiego – silnego i zmotywowanego. Staff tym wierszem, chce poruszyć ludzi, którzy w epoce modernistycznej przejawiali głownie dekadenckie nastroje, typowe dla schyłku wieku.
Treny Jana Kochanowskiego, mistrza z Czarnolasu, to ukazanie jak zmieniał się światopogląd człowieka, wystawionego na ogromną próbę – śmierć dziecka. Poeta odwołuje się do różnych filozofii, aby poradzić sobie z tą sytuacją.
„Serce roście, patrząc na te czasy” to Pieśń II wydana w księgach pierwszych Pieśni Jana Kochanowskiego. Podmiot liryczny jest człowiekiem renesansu – świadczą o tym jego nawiązania do istoty ludzkiej postawionej w centrum, będącej punktem wyjścia do wszelkich odwołań. W tej pieśni należy zwrócić uwagę przede wszystkim na pochwałę radości życia, jak i czystego sumienia. Jan Kochanowski w tym utworze widocznie skupia się na pięknie świata i zwraca uwagi na urokliwe szczegóły otoczenia, w którym żyjemy.
Jan Kochanowski dał się poznać jako typowy człowiek renesansu. Zafascynowany sztuką i filozofią antyku często wplatał jej elementy do swojej twórczości. „Pieśń IX” jest właśnie takim utworem.
Ajudah autorstwa Adama Mickiewicza to utwór wchodzący w skład cyklu Sonety Krymskie, pierwszego takiego dzieła w literaturze polskiej epoki romantyzmu, powstałego na bazie fascynacji poety przyrodą Wschodu. Wiersze stanowią opis podróży poety na Półwysep Krymski w 1825 roku, a wydane zostały rok później. Przedstawiają proces przemiany Pielgrzyma, który stopniowo odnajduje się w kulturze wschodniej, prowadzony przez doświadczonego przewodnika. Ajudah zamyka cały cykl. Nazwa utworu wywodzi się od góry i przylądka na południowym wybrzeżu półwyspu, które obecnie znajdują się na terytorium Ukrainy.
Komu nie zdarzyło się, widząc urokliwy krajobraz, popaść w melancholijny nastrój? Wędrowiec daleko od domu, miłość łącząca członków rodziny i wszechobecna tęsknota – wszystko to znajdziemy w utworze „Rozłączenie”. Juliusz Słowacki napisał go 20 lipca 1835 roku, jak głosi podpis – nad malowniczym, szwajcarskim jeziorem Leman.
Utwór “Do krytyków” autorstwa Juliana Tuwima jest jednym z najbardziej reprezentatywnych dzieł dla twórczości poety. Obrazuje on lekkie i żartobliwe podejście do kwestii utworów poetyckich. Wiersz można potraktować jako swego rodzaju manifestację poglądów i wartości, które reprezentowała w Dwudziestoleciu Międzywojennym grupy literackiej Skamander, której Tuwim był jednym z członków. “Do krytyków” pokazuje podejście poety do twórczości i jej roli w świecie wolnego kraju, a zarazem stanowi pochwałę zwykłego, codziennego, wolnego od wojny i zaborów życia.
„Na lipę” to bardzo popularny wiersz Jana Kochanowskiego, zarówno w czasach poety, jak i obecnie, który pochodzi z cyklu zatytułowanego „Fraszki”. Utwór jest rzecz jasna fraszką, a więc gatunkiem poezji rymowanej (zazwyczaj) o humorystycznym charakterze.
Utwór „Koniec wieku XIX” jest wyrazem niepokoju, które ogarnęło większą część społeczeństwa na przełomie wieków, określanym często jako świadomość schyłkowa. Kazimierz Przerwa-Tetmajer zawarł w utworze odniesienia do poetyki dekadenckiej. Poczucie zatracenia wartości i pesymistyczna ocena rzeczywistości były cechami charakterystycznymi dla epoki Młodej Polski.
Fraszka O żywocie ludzkim Jana Kochanowskiego to krótki utwór, który ma niezwykle uniwersalne przesłanie. Ośmiowersowy tekst należy do zbioru „Fraszki pierwsze”, który został wydany w 1584 roku w Krakowie, tuż przed śmiercią tego wielkiego polskiego poety. Księga fraszek zebrała w sobie utwory traktujące o miłości, te o tematyce refleksyjno-psychologicznej oraz żartobliwe. „O żywocie…” zaliczamy zdecydowanie do drugiej grupy. Podmiot liryczny przekazuje w niej kilka ważnych prawd o życiu.
Utwór „Na swoje księgi”, autorstwa Jana Kochanowskiego, został wydany w zbiorze „Fraszki. Księgi pierwsze” w 1584 roku. To swoista fraszka o fraszkach, czyli utwór autotematyczny. Jest głęboką refleksją autora na temat własnej twórczości, roli poezji w kulturze i poety w społeczeństwie. Nie jest to dzieło podniosłe. Ma charakter refleksyjny.
Tematyka „Trenów” Jana Kochanowskiego niesie za sobą informację o różnych etapach żałoby poety, który opłakuje śmierć swojej zmarłej córki. Prócz poczucia niedowierzania i zagubienia światopoglądowego czytelnik może odnaleźć w cyklu również takie utwory, które dotyczą bezpośrednio wspomnień o zmarłym i momentu porządkowania przedmiotów należących wcześniej do Urszulki. Tego rodzaju osobista poezja charakteryzuje przede wszystkim Tren VII.