Frazeologizmy

Stajnia Augiasza – co oznacza i skąd się wzięła?

„Stajnia Augiasza” to związek frazeologiczny, którego używa się, kiedy chce się podkreślić, że jakieś konkretne miejsce jest niezwykle zanieczyszczone, zaniedbane, nieuporządkowane, po prostu brudne. I to do tego stopnia, że oczyszczenie tego miejsca wydaje się rzeczą wręcz niemożliwą, a przynajmniej wymagającą ogromnych, nieopłacalnych nakładów pracy. W metaforycznym sensie „stajnia Augiasza” może oznaczać również nieporządek mentalny, chaos duchowy, itp.

Kim był Prometeusz i co o znaczy określenie ogień prometejski?

Prometeusz

Postać Prometeusza i jego ciągła obecność w kulturze masowej to dowód na to, że wciąż obracamy się wokół bardzo podstawowych archetypów i twierdzeń kulturowych. Trudno bowiem o bardziej uproszczoną wizję stwórcy ludzkości, kogoś, kto poświęcając własne dobro, zapewnił człowiekowi bezpieczeństwo i godne życie. Postać Prometeusza została rozwinięta w wielu religiach światowych, które funkcjonują do dziś, a w języku dysponujemy wieloma związkami frazeologicznymi, wywodzącymi się bezpośrednio z tego greckiego mitu. 

Czapka niewidka – co oznacza i skąd się wzięła?

„Czapka niewidka” to sformułowanie, które przydaje się użytkownikom języka w momentach, kiedy są oni zawstydzeni, zażenowani, lub znajdują się w innych niekomfortowych sytuacjach, z których trudno jest się im wydostać. Wówczas właśnie zwykło się mówić, że wolałoby się być niewidzialnym, zapaść się pod ziemię, albo właśnie użyć czapki-niewidki.

Drakońskie prawa – co oznaczają i skąd się wzięły?

Frazeologizm „drakońskie prawa” oznacza, że pewne zasady, wobec których stosujemy to określenie, są o wiele przesadzone w swojej surowości. Zbyt mocno (a często również nieuzasadnienie) kodyfikują zachowania ludzkie w danej kwestii i przewidują zbyt daleko idące konsekwencje za przekroczenie wyznaczonej przez nie granicy.

Pępek świata – co oznacza i skąd się wzięło?

„Pępek świata” to związek frazeologiczny, który w nieco ironiczny sposób określa osobę (niekiedy również miejsce lub jakąś konkretną przestrzeń), która stara się za wszelką cenę być w centrum uwagi i ściągać na siebie atencję swojego otoczenia, mimo że sama z siebie nie jest zbyt interesująca. „Pępek świata” może być również stosowany dosłownie, bez zabarwienia ironicznego.

Puszka Pandory – co oznacza i skąd się wzięła?

Związek frazeologiczny „puszka Pandory” oznacza źródło nieszczęść, smutków i trosk. Puszka ta symbolizuje również fakt, że najczęściej nie jesteśmy w stanie przewidzieć problemów, które mają na nas spaść w przyszłości, ani tym bardziej ich rozmiarów.

Nić Ariadny – co oznacza i skąd się wzięło?

„Nić Ariadny” to związek frazeologiczny, który oznacza sposób na rozwiązanie jakiegoś problemu, którego nie byliśmy w stanie rozwiązać we własnym zakresie, wskazówkę do jego rozwikłania, ale także niespodziewaną pomoc, która potrafi wybawić człowieka od wielkiego niebezpieczeństwa.

Węzeł gordyjski – co oznacza i skąd się wziął?

Węzeł gordyjski oznacza kłopot, dylemat lub problem, który wydaje się nie mieć rozwiązania. Mówimy tak o sytuacjach, kiedy stajemy przed trudnymi wyborami lub mamy dokonać czegoś, co stoi w sprzeczności z naszymi zasadami.

Róg obfitości – co oznacza i skąd się wziął?

Rogiem obfitości określamy w dzisiejszych czasach zjawisko lub przedmiot, dzięki któremu spotyka nas dostatek i dzięki któremu możemy żyć spokojnie, nie martwiąc się o byt i posiadając wszystko, czego sobie tylko zażyczymy, spełniający wszystkie nasze marzenia.

Koń trojański – co oznacza i skąd się wziął?

Frazeologizm „koń trojański” oznacza – najprościej rzecz ujmując – pułapkę, zdradliwy podstęp, niebezpieczeństwo. Możemy tak powiedzieć o czymś, co nasi przeciwnicy robią, by odnieść nad nami zwycięstwo przy pomocy kłamstwa i fortelu.

Pyrrusowe zwycięstwo – co oznacza i skąd się wzięło?

„Pyrrusowe zwycięstwo” to związek frazeologiczny, którego potocznie używa się w momencie, kiedy chcemy podkreślić, że zwycięstwo, które odnieśliśmy, albo które odniósł koś z naszego otoczenia, zostało okupione tak wielkimi kosztami, stratami lub innymi negatywnymi i nieprzyjemnymi konsekwencjami, że samo mówienie o zwycięstwie traci w ogóle sens, jest niemalże nadużyciem.

Pięta Achillesa – znaczenie i pochodzenie

„Pięta Achillesa” (ew. „pięta achillesowa”) to frazeologizm, który oznacza czyjś słaby punkt, słabą stronę, po uderzeniu w którą ma się gwarancję pokonania wroga. Taka słabość jest nieraz skrywana, by ograniczyć możliwość zostania skrzywdzonym i pokonanym. Współcześnie używane w nieco łagodniejszym znaczeniu, po prostu jako czyjaś ułomność, słabość, nieporadność.