Utwór “Ogród przedziwny” Leopolda Staffa to wielka metafora świata. Wiersz pochodzi ze zbioru “Uśmiechy godzin”, stworzonego w 1910 roku. Dzieło Staffa łączy cechy utworów klasycystycznych z symbolizmem, charakterystycznym dla modernizmu. “Ogród przedziwny” to preludium dla etapu franciszkańskiego w twórczości poety, w którym to skłaniał się ku harmonii i optymistycznemu postrzeganiu rzeczywistości.
Ogród przedziwny – analiza utworu
“Ogród przedziwny” Leopolda Staffa to utwór który swoją budową przypomina ludową pieśń. Taka forma nawiązuje do treści charakterystycznych dla polskiego folkloru, mądrości przekazywanych w oparciu o analogiczne połączenie człowieka z przyrodą. Uwzględniają one przenikanie się dobra i zła, tym samym ukazując dwoistą naturę świata. Regularność wiersza, z dokładnymi rymami i krótkimi wersami, sprawia, że nasuwa on skojarzenia z tradycyjnymi słowiańskimi przypowieściami.
Osoba mówiąca w wierszu ujawnia swą obecność, stąd jest to liryka bezpośrednia. Podmiot liryczny wypowiadając się zarówno w pierwszej osobie liczby pojedynczej, jak i mnogiej, pokazuje, że mówi nie tylko w swoim imieniu, ale także w imieniu wspólnoty, z którą najwyraźniej czuje braterską więź.
Do namalowania “Ogrodu przedziwnego” użyto licznych epitetów (“rannym powiewem”, “dobrą nowiną”, “wodotrysk dziwny”). W utworze inspirowanym symbolizmem, nie mogło też zabraknąć metafor (“uśmiech nam z oczu świeci”). Staff próbując pokazać bliźniacze połączenie ludzi z naturą, używa w swoim wierszu porównań (“wodotrysk bije tu dziwny, co śpiewa, jak śmiech i łkanie”, “krzew nad nim rośnie oliwny cichy jak pojednanie”, “duszą, jak trawa, był prosty”). Utwór skonstruowano w formie wyliczenia, osoba mówiąca w wierszu opisuje w ten sposób różnorodne elementy symbolicznego ogrodu. Odwołanie do ludowej tradycji jest zauważalne również przez zastosowanie w utworze archaizmów (“żywim”, “pielęgnujem”, “jeno”). Dynamikę tekstu zapewnia użycie przerzutni, które akcentują ważne dla interpretacji słowa.
Ogród przedziwny – interpretacja wiersza
Utwór “Ogród przedziwny” jest symbolicznym przedstawieniem ludzkiego życia jako ogrodu. Złożoność świata została pokazana przez różnorodność roślinności i fauny. Piękno istnienia w dziwnym ogrodzie wynika z życia w zgodzie z panującymi w nim prawami. Ludzie tam mieszający, są szczęśliwi, ponieważ poprzez obserwacje potrafią unikać przykrych doświadczeń.
Utwór został stworzony w konwencji sielanki. Czarowna przyroda i przyjazne zwierzęta czynią życie w ogrodzie harmonijnym i pełnym prostych radości. Jednak tytułowy ogród zostaje nazwany przedziwnym. Być może to wskazuje, że podmiot liryczny nie jest w stanie zrozumieć praw rządzących rajskim i jednocześnie tajemniczym światem. Osoba mówiąca w wierszu, zdaje się należeć do prymitywnej wspólnoty, będącej całkowicie uzależnionej od przyrody. Tym samym można dostrzec tęsknotę płynącą z treści utworu, nostalgię za prostym życiem w zgodzie z naturą.
