W Biblii znajduje się wiele utworów poetyckich, a należą do nich między innymi psalmy. Ich przykładem jest między innymi Psalm 130, który zamieszczony został w Księdze Psalmów. Jest on klasyfikowany między innymi jako utwór błagalny, pochwalny oraz profetyczny. Księga Psalmów to przede wszystkim część Starego Testamentu. Bohaterem tego utworu jest przede wszystkim człowiek, który pragnie boskiego miłosierdzia i go wzywa, wybierając właśnie formę psalmu. Równocześnie wychwala on swojego Stwórcę i zwraca się bezpośrednio do niego.
Spis treści
Psalm 130 – analiza i środki stylistyczne
W Psalmie 130 pojawia się liryka bezpośrednia. Podmiot liryczny ujawnia się, stosując pierwszą osobę liczby pojedynczej. Obecne są tam bowiem takie zwroty jak „wołam”, „pokładam”, „oczekuję” czy „nadzieję żywi moja dusza”. Jest to zatem osobiste wezwanie podmiotu lirycznego i świadectwo jego stanu emocjonalnego oraz głębokiej wiary, jaką żywi on w Boga. Oprócz tego pojawia się też liryka zwrotu do adresata, którym jest sam Stwórca. Podmiot liryczny używa bowiem takich zwrotów jak „wołam do Ciebie, Panie”, „słuchaj głosu mego” czy „Jeśli zachowasz pamięć o grzechach, Panie”. Podmiot wzywa Boga i prosi go, by ten słuchał jego błagań.
Budowa dzieła jest raczej regularna i typowa dla gatunku, jakim jest psalm. Składa się ono z dwudziestu wersów i podzielono go na dwie części. Pierwsza jest wezwaniem podmiotu lirycznego, druga z kolei profetyczną wizją tego, co Bóg uczyni z narodem Izraela. W tekście nie zastosowano rymów, ale całość przystosowana jest do śpiewana i opracowana muzycznie.
W tekście zastosowano pewne środki stylistyczne. Oczywiście są to przede wszystkim opisujące świat przedstawiony epitety. Wykorzystano sformułowania takie jak „głośne”, „obfite” oraz zaimki dzierżawcze „moje” czy „twe”. Oprócz tego pojawia się też metafora, taka jak „strażnicy świtu”, co wpływa na atmosferę w dziele. Obecna jest apostrofa, czyli bezpośredni zwrot do adresata, w tym przypadku Boga. Są to takie zwroty jak „Z głębokości wołam do Ciebie, Panie” czy „Nakłoń swoich uszu ku głośnemu błaganiu mojemu!”. Podmiot zadaje mu też pytanie retoryczne, które brzmi „Jeśli zachowasz pamięć o grzechach, Panie, Panie, któż się ostoi?”. Często pojawia się też powtórzenie słowa „Panie”. Za emocje w psalmie odpowiadają takie wykrzyknienia jak „o Panie, słuchaj głosu mego!”.
Psalm 130 – interpretacja
Psalm 130 został określony jako indywidualna lamentacja, w której pojawiają się elementy modlitwy kolektywnej. Podmiot liryczny wznosi błagania do swojego Stwórcy i prosi go, by tamten wysłuchał go i przychylił się do jego próśb. Jednocześnie w niektórych fragmentach prośby podmiotu dotyczą całego narodu wybranego, czyli Izraela.
Psalm te na bardzo charakterystyczny podtytuł, jakim jest „Pieśń stopni”. To wskazuje na sposób, w jaki został on zbudowany przez autora, tak jak układane są stopnie na schodach. Nakierowuje to odbiorcę na kierunek, zgodnie z którym psalm powinno się poprawnie odczytywać, a co za tym idzie także interpretować. Jest to zatem przestrzeń, którą uporządkowano w sposób wertykalny. Góra i dół tekstu stoją do siebie w wyraźnej opozycji. Są zupełnie odmienne, niczym dwa bieguny i poruszają w ten sposób zupełnie odmienne aspekty. Góra to wezwanie Boga do wysłuchania modlitwy wiernego człowieka. Dół to zapowiedź odkupienia grzechów Izraela.
Podmiot liryczny początkowo wspomina, że woła do Boga z głębokości, co może na przykład kojarzyć się z piekłem lub inną czeluścią. Jej przeciwieństwem jest raj, w którym przebywa sam Stwórca. W ten sposób da się także dojrzeć w tym psalmie podział na sfery sacrum i profanum, głęboko się od siebie odróżniające. Do sacrum przynależy oczywiście Bóg, człowiek z kolei jest częścią profanum.
W ostatniej części ma miejsce z kolei profetyczna wizja, która dotyczy narodu izraelskiego. Ma on zostać oczyszczony z grzechów przez Stwórcę. Jest on bowiem łaskawy i tylko on może podarować innym odkupienie. Zapowiedziano zatem, że właśnie tego dokona i taki los czeka Izraelitów według podmiotu lirycznego psalmu.