Akademia Pana Kleksa autorstwa Jana Brzechwy to powieść, która kojarzona jest przeważnie z ekscentrycznym nauczycielem i dyrektorem, mędrcem i czarodziejem, Ambrożym Kleksem oraz Adasiem Niezgódką, jego najzdolniejszym uczniem. Często jednak zapominamy, że powieść Brzechwy obfituje w bardzo wiele innych równie istotnych, porywających i równie pouczających wątków. Oto najważniejsze z nich!
Spis treści
Wątek Akademii i panujących w niej norm i zasad
Tytułowa Akademia Pana Kleksa to szkoła daleka od codzienności. Jej dyrektorem i jedynym nauczycielem jest oczywiście Ambroży Kleks, a uczniów jest jedynie dwudziestu trzech, w dodatku wszyscy są płci męskiej i noszą imiona rozpoczynające się na literę „A”. Wszyscy lubią siebie nawzajem, włącznie z Kleksem. Nauka w Akademii nie polega na wkuwaniu i klasówkach, nie ma tam tradycyjnych przedmiotów, a nawet jeśli uczniowie przyswajają jakąś „zwyczajną” wiedzę, dzieje to w sposób nietuzinkowy, gdyż Pan Kleks ma bardzo oryginalne metody dydaktyczne. Wszyscy uczniowie mają obowiązki, ale nikt nie próbuje od nich uciekać. W dodatku wszyscy są zawsze bardzo ciekawi zajęć, jakie przygotował dla nich nauczyciel. Ich dni poświęcone są nie tylko nauce, lecz także opowiadaniu sobie snów, wycieczkom po fantastycznych miejscach, czy podróżach w światy innych bajek i baśni. Wątek ten ma charakter nie tylko fabularny – autor w ten sposób stara się zwrócić uwagę rodziców, nauczycieli i pedagogów na niedostatki i niedoskonałości w systemie szkolnictwa. To również nauka, że dzieci nie mogą być w pełni pozbawione elementu baśniowego w swoim życiu, gdyż są jedynie dziećmi i należy tę ich dziecięcość potraktować z odpowiednią troską.
Wątek Ambrożego Kleksa
Na osobną uwagę zasługuje sam Profesor Ambroży Kleks. Osobowość nieprawdopodobnie oryginalna, człowiek posiadający całą dostępną człowiekowi wiedzę, a także posiadający umiejętności posługiwania się magicznymi sztuczkami. Założyciel Akademii i twórca ekscentrycznych metod wychowawczych, które jednak sprawdzają się w stu procentach. Wiemy też, że Profesor nauczył się tego wszystkiego w młodości, kiedy pobierał nauki od doktora Paj-Chi-Wo, wielkiego chińskiego mistrza sztuk wszelakich. Ambroży jest bardzo ciepłym, wyrozumiałym i pogodnym człowiekiem, co nie przeszkadza być mu autorytetem i ostoją dla uczniów.
Wątek Szpaka Mateusza
Szpak Mateusz jest pomocnikiem Ambrożego Kleksa. Posiada bardzo ciekawą historię. Urodził się bowiem jako człowiek, w dodatku wielki książę, syn wspaniałego i bardzo bogatego króla, brat czterech dziewcząt, które w dorosłości także zostały królowymi. Od dziecka był rozpieszczany i nie brakowało mu absolutnie niczego w życiu, jednak kiedy osiąga wiek siedmiu lat, ojciec wysyła go na nauki i ogranicza swobodę w zabawie. To prowadzi do buntu chłopca, który najpierw traci apetyt i zamyka się w sobie, a później z królewskiej stajni wykrada konia i galopuje przed siebie, ucieka. W lesie zostaje zraniony przez króla wilków, a z opresji ratuje go doktor Paj-Chi-Wo. Lekarz daje mu magiczną czapkę, która chroni chłopca przed niebezpieczeństwami świata, lecz ten w pewnym momencie gubi z niej jeden guzik, co sprawia, że zostaje uwięziony w postaci mówiącego szpaka. Mateusz trafia pod opiekę Ambrożego Kleksa, który umieszcza go w swojej Akademii, by pomagał mu w opiece nad uczniami, a im w odrabianiu lekcji i nauce. Szpak Mateusz w końcu zostaje uwolniony spod działania uroku i okazuje się autorem baśni o Panu Kleksie.
Motyw Golarza Filipa i unicestwienia Akademii
Golarz Filip był człowiekiem, który w przeszłości pomógł Ambrożemu Kleksowi w założeniu jego Akademii. Między mężczyznami dochodzi jednak do nieporozumienia, w wyniku którego Filip zaczyna myśleć o zemście. Na początku przestaje dostarczać Kleksowi piegi, co wpływa źle na zdrowie i samopoczucie Profesora. Później zaś konstruuje lalkę w postaci młodego chłopca, którą nazywa Alojzy i przysyła ją pod opiekę Ambrożego. Lalka jednak ma za zadanie sabotować funkcjonowanie szkoły. Profesor orientuje się w podstępie i ożywia Alojzego, jednak ten doprowadza do zniszczenia Akademii. Kleks ostatecznie rozkręca go na małe cząsteczki, co doprowadza do wściekłości Filipa.