Młodziutka dziewczyna, Zosia, to jedna z głównych bohaterek Pana Tadeusza. Nie jest ona główną bohaterką w sensie ścisłym, ponieważ jej postać – w porównaniu z niektórymi innymi – stosunkowo rzadko ujawnia się czytelnikowi. Jednak jej rola w historii opowiadanej w epopei jest nie do przecenienia. Ma ona bowiem zostać małżonką głównego jej bohatera. Poznajmy Zosię!
Charakterystyka Zosi Horeszko
Zosia Horeszko na początku akcji Pana Tadeusza liczyła sobie lat około piętnastu i była przedstawiona jako nadzwyczaj urodziwa dziewczyna, której jednak bliżej jest jeszcze do dziecka niż do kobiety. Miała kręcone, bardzo jasne włosy, „łabędzią” szyję, smukłe ramiona i piękną sylwetkę, która podkreślana była niejednokrotnie typowymi dla XIX-wiecznej Litwy strojami. Mickiewicz przedstawił Zosię jako istotę niemal anielską – posiadała ona wszystkie przymioty i cechy, które mogą wydawać się przymiotami i cechami idealnymi, a przynajmniej za takowe uważane były za czasów Mickiewicza.
Wygląd Zosi koresponduje z cechami jej charakteru. Śnieżna biel jej sukienek symbolizuje czystość jej duszy, niewinność, wręcz pewien rodzaj dziecięcej naiwności w podejściu do świata i do ludzi. Zosia bowiem wydaje się nie być świadoma istnienia w świecie zła. Jest w stanie postawić się w obronie każdego człowieka. O franciszkańskiej wręcz naturze jej charakteru świadczą też okoliczności, w których czytelnik widzi ją – oczami Tadeusza – po raz pierwszy. Zosia zajmuje się tym, na czym spędza większość czasu mieszkając w Soplicowie: karmi kury, bawi się ze zwierzętami i pomaga w opiece nad dziećmi. W ten sposób autor daje nam do zrozumienia, że Zosia jest obrazem kobiecego ideału, polskiej kobiety-szlachcianki.
Pozytywne cechy jej charakteru, spokój, szlachetność i miłość wobec świata, natury i ludzi widać szczególnie wyraźnie, jeśli zestawić je z osobowością jej opiekunki, starszej i dużo bardziej doświadczonej życiowo Telimeny, która nie jest co prawda postacią negatywną, ale reprezentuje zupełnie inne podejście do życia. Zosia jest dziewczyną piękną i w pewien sposób uroczą, co widać, kiedy niezgrabnie stara się zachowywać jak dorosła, kiedy po raz pierwszy zostaje dopuszczona do spotkań „dorosłych”. Mimo swojej nieporadności, robi na wszystkich bardzo duże wrażenie swoją urodą i szlachetną dobrocią bijącą z jej spojrzenia. Pod koniec epopei dowiadujemy się również, że dziewczyna posiada wszelkie przymioty, które mogą uczynić z niej idealną żonę dla Tadeusza. Dziewczyna zna życie na wsi, lubi ją, nie boi się pracy, a w dodatku jest gotowa całym sercem wspierać męża we wszystkich jego życiowych i gospodarczych decyzjach.
Zosia to w Panu Tadeuszu symbol kobiety idealnej, który dzięki Mickiewiczowi na długo ugruntował się w polskiej świadomości literackiej. Była to dziewczyna o niemal anielskim usposobieniu, którego zewnętrzną emanacją była niezwykła, naturalna uroda. Wieszcz stworzył więc postać, która stała się na długie lata wręcz archetypem tego, jak powinna wyglądać dobra żona polskiego szlachcica.