Chłopi Władysława Stanisława Reymonta to powieść obfitująca w bardzo wiele interesujących wątków, dzięki którym czytelnicy są w stanie poznać życie polskiej wsi pod naprawdę wieloma różnorodnymi aspektami. Każdy może znaleźć w tym dziele coś dla siebie, jest tu zarówno miłość, dobroć, pokorne znoszenie przeciwności losu, głęboka wiara i miłosierdzie, jak i rozwiązłość, chciwość, zazdrość, nienawiść i pierwotna brutalność grupy wobec słabej i bezbronnej jednostki. Oto główne wątki pojawiające się w Chłopach.
Spis treści
Wątek miłosny
Na tym polu w Chłopach dzieje się bardzo dużo. Związki damsko-męskie to bardzo ważna część życia wiejskie społeczności Lipiec. Na pierwszy plan wysuwa się związek Macieja Boryny z Jagną, które jest bardziej małżeństwem opłacalnym niż wynikającym z głębokiej namiętności. Jagna jednak zdradza Macieja, od dawna znana jest bowiem z rozwiązłego trybu życia. Romansuje nawet z jego synem, Antkiem. Ten z kolei przeżywa trudne chwile we własnym małżeństwie, które jednak udaje się uratować.
Wątek sporu w domu Borynów
Antek Boryna od dłuższego czasu chciałby uniezależnić się materialnie od ojca, co mogłoby nastąpić, gdyby ten przepisał na niego prawo do ziemi. Maciej jednak nie kwapi się ku takiemu ruchowi, gdyż nadal czuje się na siłach do prowadzenia gospodarstwa, a poza tym boi się wyrzucenia go na margines społeczny, kiedy będzie już biedny. W Antku narasta frustracja, zgorzknienie i wstyd przed żoną i dziećmi, stary Boryna jest uparty. Eskalacja napięcia doprowadza do bójki pomiędzy mężczyznami, w konsekwencji której Boryna wyrzuca młodych ze swojego domu.
Wątek sporu o las
W pewnym momencie okoliczny dziedzic postanawia rozpocząć wycinkę lipieckiego lasu, na co nie chcą wyrazić zgody chłopi ze wsi. Konflikt eskaluje i w którymś momencie dochodzi do jawnego konfliktu w postaci walki pomiędzy chłopami a ludźmi z dworu. W jej wyniku większość gospodarzy lipieckich trafia do więzienia, a Maciej Boryna zostaje ranny.
Wątek natury
Przyroda wydaje się być jednym z bohaterów powieści Reymonta. Z biegiem fabuły widać jasno, w jak wielkim stopniu determinuje ona życie całej wsi. Pory roku decydują o cyklu prac rocznych w polu. Pory dnia wyznaczają czas pracy. Życie rodzinne, towarzyskie, sąsiedzkie, toczy się gdzieś pomiędzy, niejako mimochodem. Dla chłopa najważniejszą rzeczą jest posiadana i uprawiana przez niego ziemia. To ona daje życie jemu i jego bliskim. Chłopi szanują przyrodę i żyją w zgodzie z nią. Symboliczna w tym kontekście jest scena śmierci Macieja Boryny, który czując zbliżający się koniec, wyszedł w pole, by ostatni raz je obsiać.
Wątek starości (Agata, Jagustynka, Bylica)
Starość na polskiej wsi była brutalna. Człowiek był bowiem wartościowy, dopóki był w stanie pracować. Kiedy starzał się, tracił siły do pracy i stawał się ciężarem. Jeśli ktoś był w dodatku ubogi, skazywało go to na straszny los. Odtąd był zmuszony żyć na łasce rodziny, jak stary Bylica, żebrać, jak Agata, lub najmować się do byle jakich prac, żeby tylko zdobyć jakiekolwiek pieniądze pozwalające przeżyć, jak Jagustynka. często zdarzało się tak, że dzieci zajęte pracą i mające wystarczające problemy materialne, po prostu wyrzucały starych członków rodziny z domu, by nie mieć z nimi problemu. Właśnie tego boi się stary Maciej Boryna, kiedy broni się przed przepisaniem ziemi na Antka.
Wątek mieszkańców wsi jako spójnej zbiorowości
Lipce zamieszkiwane były przez wielu różniących się od siebie ludzi,jednak bywał momenty, w których cała wieś potrafiła się zjednoczyć i udowodnić to, jaką siłę stanowi masa chłopska, kiedy jest ukierunkowana na jeden cel. Widać to w momencie walki chłopów z ludźmi z dworu, kiedy dziedzic próbował doprowadzić do wycinki lasu. Widać to również w nieco bardziej drastycznej odsłonie, kiedy lipieckie kobiety decydują się dokonać samosądu na Jagnie z powodu jej licznych romansów i rozwiązłego trybu życia. Dziewczyna zostaje na oczach całej wsi wywieziona poza granice Lipiec na furze gnoju.