Los kobiet na polskiej wsi nigdy nie należał do najłatwiejszych. Stawał się natomiast jeszcze cięższy, jeśli chodziło o kobiety w podeszłym wieku, które nie mogły już efektywnie pracować, przez co stawały się mniej „przydatne”. Władysław Stanisław Reymont zauważył ten problem i poruszył go w Chłopach przy pomocy postaci Jagustynki.
Charakterystyka Jagustynki z Chłopów Władysława Reymonta
Jagustynka jest w powieści Reymonta kobietą bardzo starą. Kiedyś posiadała ziemię i własne gospodarstwo, była kimś i liczyła się we wsi. Później jednak, kiedy weszła w wiek podeszły, postanowiła przepisać prawa do swojej ziemi na swoje dzieci. Te, poczuwszy władzę, a także niechęć do opiekowania się starą kobietą, która nie potrafi już sama na siebie zapracować, wypędziły staruszkę z domu. Od tamtej pory Jagustynka błąka się po okolicznych wsiach i najmuje się do jakichkolwiek prac tylko po to, by zdobyć jakiekolwiek środki do życia. Krzywda jaka spotkała ją ze strony najbliższych nie pozostała bez wpływu na jej charakter. Jagustynka stała się bowiem bardzo zgorzkniała, gderliwa, złośliwa i nieprzyjemna. Źle mówiła o innych ludziach, miotała złowieszcze klątwy w kierunku swoich dzieci, które potraktowały ją w tak niesprawiedliwy i tak haniebny sposób. Była przykładem plotkary, która wiedziała o wszystkich rzeczach, które działy się we wsi, mimo iż rzeczy te nie dotyczyły jej osobiście. Rozpuszczała plotki, starała się choćby w najmniejszy sposób zaszkodzić ludziom nieco szczęśliwszym od niej samej. Nie posiadała własnego życia, więc pasjonowała się cudzym. Jagustynka w całym swoim zgorzknieniu miewała jednak momenty, w których dawała o sobie znać jej dobra, ciepła strona. Nie można odmówić jej również szczerości, choć była to nieraz szczerość bolesna dla tego, kto stawał się jej odbiorcą. Określana była „komornicą”, czyli chłopką, która nie posiada własnej ziemi, dlatego musi mieszkać kątem u innych chłopów, odnajmować „komorę” (staropolskie określenie na miejsce do spania).
Jagustynka to postać, która z pozoru nie budzi sympatii, jej charakter i zachowania pozostawiają dużo do życzenia. Jednak jeśli weźmie się pod uwagę to, z czego wynikają, można ją zrozumieć i odczuć coś w rodzaju współczucia, a nawet sympatii w niektórych momentach. Postać Jagustynki uświadamia współczesnemu czytelnikowi, jak ciężki bywał los biednych chłopów i chłopek w podeszłym wieku na polskiej wsi, ponad sto lat temu. Warto z tej perspektywy spojrzeć na dzisiejsze warunki, w których żyją ludzie starsi.