Joanna Podborska to jedna z głównych postaci powieści Stefana Żeromskiego, pt. Ludzie bezdomni. Zapałała ona szczerą miłością do jej głównego bohatera, Tomasza Judyma, jednak została odrzucona. Stała się ofiarą heroizmu ukochanego, dla którego idea była ważniejsza od dążenia do osobistego szczęścia.
Charakterystyka Joanny Podborskiej
Joanna Podborska była dwudziestotrzyletnią kobietą o niezwykłej urodzie i atrakcyjności, które jednak powściągała skromnością, klasą i dobrymi manierami. Los od dziecka nie szczędził jej trudności i kłód rzucanych pod nogi. Pochodziła ze zubożałej szlachty. Wcześnie straciła rodziców, którzy oprócz niej osierocili również jej dwóch młodszych braci, Henryka i Wacława. Jeden z nich umarł później na zesłaniu, a drugi wyjechał za granicę, gdzie rozpił się i zmarnotrawił szanse na lepsze życie. Joanna trafiła do Kielc, gdzie udało się jej skończyć szkołę, jednak musiała oddalić marzenia o edukacji wyższej. Wyjechała do Warszawy i została guwernantką w żydowskiej rodzinie, gdzie po godzinach pracy uzupełniała wiedzę na temat sztuki w bibliotece.
Później została guwernantką panien Orszańskich. Tomasza Judyma poznała w czasie wyprawy do Paryża, choć z widzenia kojarzyła go jeszcze z czasów warszawskich. Szybko zwrócił jej uwagę, a potem stał się obiektem jej uczuć. Choć Joanna radziła sobie samodzielnie i nie potrzebowała niczyjej pomocy w życiu to jednak marzyła o założeniu rodziny, do czego Tomasz Judym wydawał jej się idealnym partnerem.
Joanna Podborska była kobietą bardzo delikatną, jednak nie oznacza to, że jej wrażliwość uniemożliwiała jej twarde stąpanie po ziemi na co dzień. Była pracowita, rozsądna i inteligentna, a wrodzona czułość pozwalała jej lepiej pomagać ludziom dookoła. Świadczy o tym sytuacja, kiedy odstąpiła własny pokój chorym dzieciom w czasie pobytu w uzdrowisku w Cisach. Dostosowywała w ten sposób również swoje życie do trybu pracy narzeczonego i ukochanego Tomasza Judyma. Była stanie poświęcić dla niego i dla jego miłości naprawdę dużo. W pewnym momencie ofiarowuje mu nawet swoją pomoc i obiecuje, że zrobi wszystko byle wesprzeć go w jego misji i być przy nim. Wówczas jednak jest za późno i Judym kończy związek, chcąc poświęcić się wyłącznie leczeniu i pomocy.
Joanna Podborska to postać nieszczęśliwa, której życie raz za razem odbiera marzenia, a także ukochane osoby. W końcu staje się ona naprawdę osamotniona. Nie ma rodziców, jeden brat nie żyje, a drugi przepuszcza jej pieniądze za granicą. Dalsza rodzina nie pała wobec niej większymi uczuciami, a jej rodzinny majątek został rozgrabiony. Ponadto ostatecznie odrzuca ją też ukochany Tomasz Judym. Joanna przywiązuje się do panien Orszańskich, którymi się opiekuje jednak nie jest to relacja równomierna.
Podborska staje się więc w pewnym momencie tytułowym człowiekiem bezdomnym, zarówno w dosłownym tego słowa znaczeniu, jak i metaforycznie. Jest zagubiona, zmęczona życiem pomimo młodego wieku, pozbawiona perspektyw i załamana. Reprezentuje ona pod ty względem postawę wielu ludzi swojego czasu, którzy nie byli w stanie odnaleźć się w chaosie współczesności, rozmaitych idei, wielkiej polityki, itd.
Joanna Podborska to postać, z którą bardzo szybko nawiązuje się nić sympatii. Ma się wrażenie, że nie można jej nie polubić, gdyż jest dobra, sympatyczna, wrażliwa is serdeczna. Jest piękną, młodą kobietą, która potrafi zadbać o własne interesy, jest więc samodzielna, a także samoświadoma i pewna swojej wartości. Trudno jej nie współczuć, kiedy w jej pamiętniku czyta się o kolejnych nieszczęściach, jakie spadały na nią w życiu. Jednocześnie wzrasta wówczas podziw wobec niej, że pomimo wszystkich tych przeciwności, nie poddała się i nadal śmiało kroczyła przez świat, walcząc o swoje szczęście. Joanna Podborska mogłaby służyć za wzór w każdych czasach. Wzór nie tylko kobiety, jednocześnie wrażliwej i bardzo silnej wewnętrznie, ale w ogóle człowieka, który nigdy nie poddaje się w walce o własne szczęście, ale przy tym nie zapomina o innych ludziach.