Makbet to jeden z najsłynniejszych dramatów wszech czasów. Stworzył go angielski mistrz teatru, William Szekspir, opierając się w części na prawdziwych zdarzeniach. Do dziś utwór ten pozostaje niedoścignionym studium mrocznej strony ludzkiej duszy i psychiki, a także zgubnego wpływu chciwości i dążenia do władzy. Oto najważniejsze motywy literackie, jakie zawiera w sobie to legendarne dzieło.
Spis treści
Motyw przeznaczenia
Cały dramat rozpoczyna się od przepowiedni wiedźm, według której Makbet ma zostać królem, a Banko ojcem dynastii królewskiej. Przepowiednia ta rozbudza w głównym bohaterze chęć sięgnięcia po koronę i pewność, że mu się ona należy. Przepowiednia podburza również wyobraźnię Lady Makbet, która spragniona jest zaszczytów, honorów i bogactwa i zaczyna manipulować Makbetem, by ten sięgnął po władzę siłą. Późniejsze jednak wypadki są już wyborem bohaterów, lecz trudno powstrzymać się od pytania, czy doszłoby do tragedii, gdyby nie początkowa przepowiednia?
Motyw zbrodni
Makbet morduje we śnie króla Duncana, czym sprzeniewierza się swoim rycerskim ideałom i rozpoczyna fatalny w skutkach ciąg zdarzeń, w konsekwencji którego ginie mnóstwo osób. Makbet wciąż podburzany przez swoją żonę jest zmuszany do likwidowania kolejnych „niewygodnych” osób, które mogą stanowić zagrożenie dla jego władzy. Jedna zbrodnia pociąga więc za sobą następną, a tę drastyczną pętle jest w stanie przerwać dopiero śmierć Makbeta i Lady Makbet.
Motyw sumienia
Wyrzuty sumienia dopadają Makbeta bardzo szybko. Jest on w stanie zrozumieć, że jego czyn godny jest najwyższej kary, królobójstwo jest bowiem najohydniejszą ze zbrodni. W dodatku zamordował człowieka we śnie, nie po rycersku. Kolejne zbrodnie wpędzają mężczyznę w jeszcze głębsze poczucie winy, jednak nie jest w stanie się opamiętać. W końcu zaczyna widzieć duchy zamordowanych przez siebie ludzi i traci rozum uważając, że na mocy przepowiedni jest on niezniszczalny. Lady Makbet, choć wytrzymuje stres dłużej niż mąż, również w końcu pęka i popada w skrajny obłęd, który kończy się jej samobójstwem.
Motyw toksycznego małżeństwa
Małżeństwo Makbeta i Lady Makbet na pewno nie należy do najzdrowszych związków. Wydaje się, że ta dwójka nie żywi wobec siebie żadnych romantycznych uczuć, a przynajmniej nie jest tak w momencie, w którym ich poznajemy. Później ewidentnie stają się już tylko wspólnikami w popełnianiu kolejnych zbrodni, ale nawet wtedy nie są sobie równi. To bowiem Lady Makbet inspiruje męża do kolejnych zbrodni, a on nie potrafi się jej sprzeciwić, aż w końcu oboje zatracają się w szaleństwie. Ona drwi z męża, kiedy dopadają go wyrzuty sumienia, on wyśmiewa i lekceważy jej samobójczą śmierć.
Motyw zbrodniarki/femme fatale
Lady Makbet ewidentnie kreowana jest na „femme fatale”, czyli kobieta, która dzięki swojej urodzie, inteligencji i przebiegłości mami mężczyzn, wykorzystuje ich do własnych celów, a potem porzuca na pastwę losu, na wpół oszalałych z miłości i pożądania. Tak właśnie postępuje główna bohaterka dramatu Szekspira. Nie jest ona typową żoną, ani nawet kochanką Makbeta. Widzimy ją jako manipulantkę i intrygantkę, która wykorzystuje swojego męża do osiągnięcia własnych mrocznych celów.
Motyw kary
Dwójka głównych bohaterów ponosi karę za swoje zbrodnie. Lady Makbet popada w chorobę psychiczną i odbiera sobie życie, Makbet ginie w pojedynku. Pokazuje to nie tylko to, że za każdą zbrodnie czeka człowieka kara, ale też to, jak złudna jest wiara we wszelkiego rodzaju wróżby, wieszczby i przepowiednie.