Metafora jako sposób ukazania rzeczywistości. Omów zagadnienie na podstawie opowiadania Górą „Edek” Marka Nowakowskiego. W swojej odpowiedzi uwzględnij również wybrany kontekst.

Metafora to bardzo popularny środek stylistyczny, który spotykamy w swoim życiu o wiele częściej niż nam się wydaje. Jej ślad odnaleźć można nie tylko w literaturze i sztuce, lecz także w życiu codziennym, w zwykłych sytuacjach, po których nie spodziewalibyśmy się posiadania żadnego metaforycznego sensu czy przesłania. Pisarze bardzo często czerpią inspirację właśnie z takich codziennych sytuacji, by za pomocą metafory przedstawić je nam i wyciągnąć z nich istotne prawdy. Właśnie tak postąpił Marek Nowakowski w swoim opowiadaniu Górą “Edek”. 

Opowiadanie Marka Nowakowskiego, pt. Górą “Edek” to w zasadzie jedna wielka metafora. Metafora życia społecznego i politycznego w Polsce doby PRL-u. Sam tytułowy bohater jest metaforycznym odwołaniem doznanej już polskiej publiczności postaci Edka z Tanga – legendarnego dramatu Sławomira Mrożka. W dramacie Edek symbolizował witalność, jednak pojmowaną w negatywny sposób. Był odzwierciedleniem siły brutalnej, tępej, pozbawionej intelektualnej i emocjonalnej, a także moralnej kontroli. Była to siła, która taranuje wszystko, co ma przed sobą, dopóki nie trafi na barierę silniejszą od siebie samej.

Edek z opowiadania Nowakowskiego również jest metaforą takiej siły. Jest to kierowca wielkiego forda, który w bezczelny sposób zajmuje miejsce parkingowe, do którego przymierzał się mały fiat. Kierowca fiata okazuje się lichej budowy ciała intelektualistą, który nie ma szans na posłuch i muskularnie zbudowanego i ekscentrycznie ubranego Edka. Ten ignoruje swojego oponenta. Nowakowski w metaforyczny sposób przedstawił więc tu sytuację, w której intelekt nie ma żadnych szans w starciu z siłą fizyczną, z którą nie jest w stanie nawet dyskutować. 

Również wcześniejsi twórcy sięgali po metaforykę w konstruowaniu swoich utworów. Przykładem mogą być powieści Henryka Sienkiewicza, pisane w dużej większości “ku pokrzepieniu serc” Polaków, którzy od dłuższego czasu nie byli w stanie wyzwolić się spod jarzma zaborców. Uwagę zwraca zwłaszcza powieść historyczna, pt. Quo vadis, opowiadająca o początkach chrześcijaństwa i o prześladowaniach, jakich doznawało ze strony starożytnego Rzymu w kilka dekad po śmierci Jezusa Chrystusa. Można oczywiście powieść tę odczytywać dosłownie, jednak kontekst historycznoliteracki każe twierdzić, że Sienkiewicz pragnął wypowiedzieć się w ten sposób o sytuacji Polaków.

Dodaj komentarz

x