Na przykładzie Ojca Goriot podaj cechy charakterystyczne realistycznej powieści europejskiej

Autor: Grzegorz Paczkowski

Ojciec Goriot Honore de Balzaca to powieść, która może służyć za przykład wczesnego realizmu europejskiego w literaturze. Jej fabuła rozgrywa się w Paryżu, pod koniec drugiej dekady XIX wieku. To pod wieloma względami czas bardzo chaotyczny dla Francji, co znajduje oddźwięk w dziele.

Balzac przedstawia życie prostych ludzi, których – jakby się wydawało – mógł spotkać w rzeczywistości. Mógł z nimi rozmawiać albo sąsiadować, tak bliscy są rzeczywistym ludziom. Nie mają w sobie nic z literackiej wymyślności. Przede wszystkim wszechwiedzący narrator nie wybiela ich ani nie heroizuje. Są zwykli, normalni, popełniają zarówno rzeczy dobre, jak i karygodne, lecz kwestia oceny pozostawiona jest czytelnikowi. 

Czytelnik ma szansę poznać nie tylko historię przedstawioną przez autora, lecz także całe otoczenie, w którym się ona rozgrywała. W przypadku Ojca Goriot  tym otoczeniem jest Paryż, co jest kolejną ważną cechą literatury realistycznej tamtych czasów. Przestrzenie miejskie wówczas rozkwitały. Stawały się ważnymi ośrodkami nie tylko politycznymi, lecz także ekonomicznymi, kulturalnymi i naukowymi. Ich wagę miała wkrótce podbić rewolucja przemysłowa. Do miast ściągały tłumy ludzi, by stworzyć społeczny konglomerat,który aż prosi się o spojrzenie pisarzy. Taką panoramę możemy odnaleźć u Balzaca, nie tylko jeśli chodzi o społeczeństwo, lecz także o miasto samo w sobie, które w bardzo wielu momentach odbiega od wyidealizowanego wzorca Paryża. 

Pojedynczy ludzie zmagają się w tej powieści z tymi samymi problemami, z którymi zmagają się ludzie we wszystkich czasach. Z samotnością, pragnieniem miłości, chęcią zdobycia wykształcenia czy statusu społecznego. Widzimy u Balzaca zarówno tych bohaterów, w których góruje dobro, jak i tych, którzy oddali się nikczemności i złu. Nie ma tutaj nic fantastycznego, ani nic jednoznacznego. Postawy wszystkich bohaterów są czarno-białe, tak samo jak w prawdziwym życiu. 

Jak więc widać Ojciec Goriot jest powieścią realistyczną, którego europejskość zostaje podkreślona przez umieszczenie akcji w jednej z najważniejszych europejskich stolic. Mamy przy okazji możliwość przypatrzenia się Paryżowi, stolicy Francji, który okazuje się tak samo wspaniałym oraz tak samo podłym miejscem, jak wszystkie inne miasta i stolice kontynentu czy – zapewne – całego świata. 

Dodaj komentarz