Porfiry Pietrowicz to jedna z najbardziej kluczowych postaci powieści Fiodora Dostojewskiego, pt. Zbrodnia i kara. Jest on bowiem sędzią śledczym i prowadzi dochodzenie w sprawie morderstwa lichwiarki Alony Iwanownej i jej siostry, Lizawiety, czyli zbrodni popełnionej przez głównego bohatera powieści, Rodiona Romanowicza Raskolnikowa. Porfiry jest człowiekiem trzydziestopięcioletnim o gładko wygolonej twarzy i wyjątkowo świdrującym spojrzeniu, którym zdaje się prześwietlać każdego, z kim rozmawia. Zawsze jest elegancko ubrany przez wzgląd na piastowany przez siebie urząd. Wygląd śledczego dobrze odzwierciedla cechy jego charakteru: spokój, chłód, precyzję i rzetelność.
Charakterystyka Porfirego Pietrowicza
O Porfirym Pietrowiczu można by spokojnie było powiedzieć, że był to właściwy człowiek na właściwym miejscu. Rzeczywiście trudno byłoby znaleźć lepszego kandydata na stanowisko śledczego. Porfiry był człowiekiem bardzo inteligentnym, obdarzonym niezawodnym instynktem oraz nadzwyczajną umiejętnością dedukcji. Potrafił wyciągać wnioski i łączyć ze sobą fakty dla innych nie dające się połączyć. Był przez to bardzo skuteczny w swojej pracy, co pokazało się również w przypadku sprawy Alony Iwanowny. Na bardzo wczesnym etapie śledztwa domyślił się, że za morderstwem obu kobiet stoi właśnie Rodion Raskolnikow, nie dysponował jednak wówczas wystarczającymi dowodami, więc musiał uciec się do podstępnych sztuczek psychologicznych, by wymusić na winowajcy przyznanie się do winy. Raskolnikow jednak z początku nie dawał się złamać. Dopiero później, kiedy Porfiry postawił wszystko na jedną kartę i obwieścił mu, że wie, iż to on jest mordercą, złamał się. Pietrowicz był więc również dobrym obserwatorem ludzkich charakterów. Umiał obserwować i dostosowywać swoje metody działania do konkretnego człowieka. Nie bał się również ryzykować. Był świetnym dyskutantem, jego intelekt umożliwiał mu szybkie i celne reakcje w rozmowie, co również było przydatnym narzędziem w jego pracy.
Porfiry Pietrowicz ostatecznie rozwiązuje zagadkę morderstwa Alony Iwanowny i Lizawiety. Udaje mu się nakłonić Raskolnikowa do przyznania się do winy. Jest to człowiek bardzo dobrze sprawdzający się na swoim stanowisku, posiada bowiem wszystkie cechy, których ono wymaga. To przykład chłodnego profesjonalisty, który wolno, ale systematycznie posuwa się do przodu w rozwiązywaniu spraw kryminalnych, aż w końcu zawsze udaje mu się znaleźć winowajcę. To postać bardzo ważna, ponieważ właśnie poczucie winy i przyznanie się do niej przez Raskolnikowa jest punktem kulminacyjnym powieści Dostojewskiego.