Przypowieść to bardzo specyficzny gatunek literacki, charakterystyczny dla Pisma Świętego Nowego Testamentu, ale pojawiający się również m.in. w rozmaitych pismach starożytnych Bliskiego Wschodu. Przypowieści to tak naprawdę krótkie alegoryczne opowiadania o charakterze dydaktycznym, którymi posługiwał się m.in. Jezus Chrystus, by przekazywać naukę o Bogu swoim uczniom. Służyły one do przedstawiania skomplikowanych i nieraz abstrakcyjnych prawd wiary w sposób zrozumiały dla prostych ludzi. Jedną z najistotniejszych dla filozofii chrześcijańskiej jest Przypowieść o talentach, którą odnajdujemy w Ewangelii według św. Mateusza.
Przypowieść o talentach – streszczenie
Pewien zamożny człowiek musiał wyruszyć w drogę. Przed wyjazdem przywołał do siebie trzech służących, pierwszemu dał pięć talentów (starożytna waluta obowiązująca na terenach Bliskiego Wschodu – równowartość ogromnej fortuny), drugiemu dwa, a trzeciemu jeden i pożegnał ich.
Sługa, który dostał pięć talentów, udał się do miasta, puścił pieniądze w obieg i zyskał drugie pięć. Tak samo postąpił sługa, który otrzymał dwa talenty i również zyskał drugie dwa. Natomiast sługa, który otrzymał jeden talent, zakopał go w ziemi.
Po jakimś czasie zamożny człowiek powrócił do swojego domu i wezwał do siebie służących, żeby rozliczyć się z powierzonych im wcześniej pieniędzy. Przyszedł więc do niego pierwszy sługa i oddał mu zarówno pięć talentów, które otrzymał, jak i drugie pięć, które sam uzyskał dzięki swoim umiejętnościom. Pan bardzo się z tego ucieszył i pochwalił go. Następnie przyszedł do niego drugi sługa i również oddał mu zarówno dwa talenty, które od niego dostał, jak i drugie dwa, które udało mu się zdobyć. On też został pochwalony przez swojego pana, który ucieszył się jeszcze bardziej. Zjawił się w końcu i trzeci sługa i oddał swojemu panu tylko jeden talent, mówiąc, że ukrył go i nie puścił w obieg ze strachu przed nim oraz przed tym, że zostanie mu on odebrany, że go straci. Wówczas zamożny człowiek bardzo się rozgniewał. Skarcił go za to, że nie zrobił nic z powierzonym mu majątkiem. Jego talent kazał oddać pierwszemu słudze, a jego samego wyrzucić z domu. Czyniąc to mówi, że temu, który ma, zostanie jeszcze dodane, a temu, który nie ma, zostanie odebrane nawet to, co ma.
Talenty – zdolności
Ewangelia Mateusza rozdziały 25, wersety 14 -30. Czyli o talentach – zdolnościach „Będzie bowiem tak jak z człowiekiem, Jezusem Zbawicielem, który odjeżdżając, po zmartwychwstaniu wstąpił do nieba, przywołał swoje sługi, swoich uczniów i przekazał im swój majątek, swoją Ewangelię” „I dał jednemu pięć talentów – zdolności, dar łaski niczym nie zasłużony (Rz. 12,6-8) A drugiemu dwa talenty – zdolności, a trzeciemu jeden talent – zdolność, każdemu według jego zdolności – talentów i odjechał, wstąpił do nieba” „A ten który wziął, otrzymał pięć talentów – zdolności zaraz poszedł, obracał nimi, otrzymane talenty – zdolności użył do głoszenia Ewangelii Jezusa Zbawiciela i zyskał, dostał dalsze pięć talentów – zdolności, dar łaski” „Podobnie i ten, analogicznie do tego, który wziął, otrzymał dwa talenty – zdolności zyskał, dostał dalsze dwa talenty – zdolności do głoszenia Ewangelii Jezusa Zbawiciela” „A ten, który wziął, otrzymał jeden talent – zdolność odszedł, otrzymanego jednego talentu – zdolność nie użył do głoszenia Ewangelii Jezusa, wykopał dół w ziemi, grób dla nie użytego talentu – zdolność i ukrył pieniądze, talent – zdolność, dar łaski do głoszenia Ewangelii pana swego ” „A po długim czasie powraca pan, powtórne przyjście Jezusa Zbawiciela owych sług, z otrzymanymi talentami – zdolnościami i rozlicza się z nimi, użytymi talentami – zdolnościami” ” I przystąpiwszy ten, który wziął pięć talentów – zdolności przyniósł, dalsze pięć talentów – zdolności, rzekł: słowa, dźwięki, wibracje – nośniki mowy słów: Panie ! Pięć talentów – zdolności mi powierzyłeś, dostałem do użycia. Oto dalsze pięć talentów – zdolności zyskałem, dostałem” „Rzekł mu Pan jego, mowa słów do niego Pana jego: Dobrze, użyłeś otrzymane talenty – zdolności sługo dobry i wierny ! w użyciu otrzymanych talentów – zdolności. Nad tym, co małe, otrzymanymi talentami – zdolnościami byłeś wierny, w użyciu talentów – zdolności do głoszenia Ewangelii, wiele ci powierzę, z wieloma użytymi talentami – zdolnościami, wejdź do radości pana swego, wejdź do doskonałości talentów – zdolności użytych w Ewangelii Pana swego” „Potem przystąpił ten, przyszedł ten, który wziął, otrzymał dwa talenty – zdolności, i rzekł: słowa, dźwięki, wibracje – nośniki mowy słów Panie ! Dwa talenty – zdolności mi powierzyłeś, dałeś mi, oto dalsze, dwa talenty – zdolności zyskałem, dostałem” Werset 23 analogiczny do wersetu 21 „Wreście, w końcu przystąpił i ten, który wziął, otrzymał jeden talent – zdolność, i rzekł: słowa, dźwięki, wibracje – nośniki mowy słów, Panie ! Wiedziałem o tobie, z Ewangelii żeś człowiek twardy, w przestrzeganiu prawa miłości, że żniesz gdzieś nie siał, że otrzymałeś władzę nad śmiercią i życiem, i zbierasz gdzieś nie rozsypywał, wszystko Tobie jest powierzone. „Bojąc się tedy, trudu użycia jednego talentu – zdolność do głoszenia Ewangelii Jezusa Zbawiciela odszedłem, z jednym talentem i ukryłem, stał się bezużyteczny jeden talent – zdolność twój, dar łaski w ziemi, pogrzebał otrzymany jeden talent – zdolność, dar łaski; oto masz, co twoje, oto dar łaski, niczym nie zasłużony wrócił do Pana jego” „A odpowiadając na mowę słów, rzekł mu pan jego: Sługo zły i leniwy, źle uczyniłeś, bojąc się trudu użycia jednego talentu – zdolność do głoszenia Ewangelii Jezusa. Wiedziałeś o mnie z Ewangelii, że żnę, gdzie nie siałem, że mam władzę nad śmiercią i życiem, i zbieram, gdzie nie rozsypywałem, wszystko mi jest powierzone” „Powinieneś był więc, byłeś zobowiązany do używania otrzymanego jednego talentu – zdolność dać pieniądze moje, talent – zdolność, dar łaski mój bankierom, z wieloma talentami – zdolnościami używanych do głoszenia Ewangelii Jezusa (Rz. 12,6-8) a ja po powrocie, powtórnym przyjściu Jezusa Zbawiciela na ziemię odebrałbym, co moje, do mnie należy, z zyskiem, otrzymałbyś zbawienie i ty z jednym talentem – zdolność używany do głoszenia Ewangelii Jezusa” „Weźcie przeto od niego ten talent, zdolność do głoszenia Ewangelii Jezusa, i dajcie temu, który ma dziesięć talentu – zdolności do głoszenia Ewangelii Jezusa Zbawiciela” „Każdemu bowiem, kto ma, jeden talent – zdolność i użył do głoszenia Ewangelii Jezusa Zbawiciela będzie dane, więcej talentów – zdolności i obfitować będzie, w wiele talentów – zdolności do głoszenia Ewangelii Jezusa Zbawiciela, a temu, kto nie ma, a ten kto nie użył jednego talentu – zdolność, zostanie zabrane i to, co ma, jeden talent – zdolność bez użycia do głoszenia Ewangelii Jezusa” „A nieużytecznego sługę, bez użycia jednego talentu – zdolność do głoszenia Ewangelii Jezusa Zbawiciela, wrzućcie w ciemności zewnętrzne, wieczna śmierć w tunelu swoich uczynków, bez użycia jednego talentu – zdolność do głoszenia Ewangelii Jezusa Zbawiciela tam będzie, w tunelu swoich uczynków, udowodniony naukowo, płacz, ból, cierpienie, strach, przerażenie etc…, które trwać będą wiecznie i zgrzytanie zębów, beznadziejna rozpacz w tunelu swoich uczynków bez możliwości wyjścia (Mat. 25,14-30; Rz. 12,6-8; 1Kor. 12,4-11)