Tadeusz Borowski

Ta­de­usz Bo­row­ski uro­dził się 12 li­sto­pa­da 1922 roku w Żyto­mie­rzu na te­re­nach ukra­iń­skich. Gdy był dziec­kiem jego ro­dzi­ce zo­sta­li aresz­to­wa­ni i wy­wie­zie­ni na Sy­be­rię. Bra­cia Bo­row­scy zo­sta­li sami, star­szy Ju­liusz – tra­fił do in­ter­na­tu, a Ta­de­usz pod opie­kę swo­jej ciot­ki. Oj­ciec z nie­wo­li zwol­nio­ny zo­stał do­pie­ro w roku 1932. Dwa lata póź­niej, po po­wro­cie mat­ki, cała ro­dzi­na osia­dła w sto­li­cy. Przy­szły po­eta ma­tu­rę zdał na taj­nych kom­ple­tach w War­sza­wie, gdzie rów­nież ukoń­czył fi­lo­lo­gię pol­ską na Uni­wer­sy­te­cie War­szaw­skim.

W 1942 roku Ta­de­usz Bo­row­ski za­de­biu­to­wał to­mi­kiem po­etyc­kim Gdziekolwiek ziemia. Rok póź­niej tra­fił do oświę­cim­skie­go obo­zu kon­cen­tra­cyj­ne­go, skąd prze­nie­sio­no go do Na­tzwel­ler-Dau­mer­gen, a póź­niej do Da­chau-Al­lach. Z ostat­niej pla­ców­ki uwol­ni­ła go ar­mia ame­ry­kań­ska. Swo­ją twór­czo­ścią wpi­sy­wał się w sty­li­sty­kę po­ko­le­nia Ko­lum­bów, jak np. Dzień na Harmenzach, Proszę państwa do gazu (1946), U nas w Auschwitzu (1946, z to­mi­ku Byliśmy w Oświęcimiu). Po po­wro­cie do Pol­ski ukoń­czył stu­dia i roz­po­czął pra­cę w Pol­skim Biu­rze In­for­ma­cji Pra­so­wej w Ber­li­nie. Póź­niej­sze dzie­ła, czy to po­etyc­kie, czy opo­wia­da­nia, pi­sał w du­chu pro­pa­gan­dy ko­mu­ni­stycz­nej. Z po­wo­du nie­ra­dze­nia so­bie z po­wo­jen­ną rze­czy­wi­sto­ścią (roz­cza­ro­wa­nia ko­mu­ni­zmem) i trau­ma­tycz­nych do­świad­czeń (uwi­kła­nia się w ro­mans tuż przed uro­dze­niem się jego cór­ki Mał­go­rza­ty) po­pa­dał w co­raz więk­szą de­pre­sję, co skoń­czy­ło się sa­mo­bój­stwem. Ode­brał so­bie ży­cie 3 lip­ca 1951 roku w War­sza­wie.

Proszę państwa do gazu – bohaterowie

Proszę państwa do gazu to kolejne opowiadanie obozowe autorstwa Tadeusza Borowskiego, pochodzące z tomu pt. Pożegnanie z Marią. Jest to kolejny kalejdoskop postaci, dzięki poznaniu których możemy, przynajmniej w przybliżony sposób, zrozumieć to, jakie postawy reprezentowali ludzie osadzeni w obozach koncentracyjnych, a raczej to, do przybierania jakich postaw zmuszała ich rzeczywistość. Charaktery te, zmienione pod wpływem ekstremalnych warunków, prowokują do zastanowienia, gdzie leży granica, po przekroczeniu której kończy się człowieczeństwo. 

Czym dla czło­wie­ka może być sztu­ka? Roz­waż pro­blem i uza­sad­nij swo­je sta­no­wi­sko, od­wo­łu­jąc się do frag­men­tu opo­wia­da­nia Tadeusza Borowskiego Ofensywa styczniowa i do in­nych tek­stów kul­tu­ry.

Sztuka towarzyszy człowiekowi od tysięcy lat, odkąd nasi praprzodkowie odcisnęli zakrwawioną dłoń na ścianie jaskini, w której mieszkali i odkąd zrozumieli, że ich ciało oświetlone ogniem rzuca na tę ścianę fantastyczny ciemny kształt. Przez dziesiątki tysięcy lat sztuka ewoluowała zgodnie z duchem współczesności.

Dzień na Harmenzach – streszczenie

Wieloletni pobyt w obozach koncentracyjnych powodował, że więźniowie wytwarzali bardzo specyficzną sieć układów, koterii, sympatii … Czytaj dalej

Dzień na Harmenzach – plan wydarzeń

1. Tadeusz pracuje przy torach kolejowych. Rozmawia z panią Haneczką o jedzeniu i mydle, a następnie kłóci się z Żydem Bekerem, któremu życzy śmierci w komorze gazowej. 

Bitwa pod Grunwaldem – streszczenie

Bitwa pod Grunwaldem to opowiadanie Tadeusza Borowskiego, które zamyka tom pt. Pożegnanie z Marią, złożony z utworów poświęconych życiu w obozach koncentracyjnych. Borowski opowiada w nim losy więźniów tuż po zakończeniu wojny, kiedy, wydawałoby się, nadeszło długo wyczekiwane wyzwolenie.

Bitwa pod Grunwaldem – plan wydarzeń

1. Tadeusz obserwuje Batalion wojska maszerujący po dziedzińcu i rozmawia z chorążym i Stefanem.

Ludzie, którzy szli – streszczenie

Opowiadanie Tadeusza Borowskiego pt. Ludzie, którzy szli to wspomnienie ostatniego lata spędzonego przez głównego bohatera w obozie koncentracyjnym w Oświęcimiu. To również wstrząsające świadectwo zmian, jakie dokonywały się w życiu obozowym, w warunkach egzystencji więźniów i funkcjonowania całej instytucji. Jednak poza tym wszystkim była jedna rzecz, która się nie zmieniała: niekończąca się rzeka ludzi wciąż przywożonych pociągami do obozu i z rampy kolejowej prowadzonych do komór gazowych. 

Ludzie, którzy szli – plan wydarzeń

1. Tadeusz opisuje to, jak więźniowie zorganizowali sobie boisko do gry w piłkę nożną. 

Proszę państwa do gazu – streszczenie

Jak niewiele trzeba, żeby nastawić człowieka przeciw człowiekowi, by pierwszy na drugiego patrzył na obiekt, który można okraść, by przeżyć? Ile można wytrzymać okłamując ludzi idących na śmierć, że będą żyć? Do jakiego stopnia można odebrać człowiekowi jego godność? Takie pytania stawia Tadeusz Borowski w opowiadaniu Proszę państwa do gazu. 

Proszę państwa do gazu – plan wydarzeń

1. W obozie panuje niewyobrażalny upał.
2. Tadeusz i Henri rozmawiają o tym, co należałoby wziąć z najbliższego transportu oraz o tym, jak radzą sobie w obozie konkretne rasy. 

U nas w Auschwitzu – bohaterowie

U nas w Auschwitzu… autorstwa Tadeusza Borowskiego to opowiadanie wstrząsające na wielu poziomach. Jednak chyba najważniejszym jest poziom moralny, który w ludziach osadzonych w obozach koncentracyjnych, prędzej czy później, zostaje doszczętnie połamany i wyrugowany. Bohaterowie opowiadania są tak mocno wdrożeni w brutalną codzienność obozową, że niejednokrotnie zapominają, że kiedykolwiek istniał jakiś inny świat. Dzięki poznaniu ich motywacji i charakterów, dziś jesteśmy w stanie lepiej zrozumieć dramat ofiar, który nie kończył się wraz z wyzwoleniem obozu, ale niejednokrotnie odciskał piętno na całym ich późniejszym życiu. 

U nas w Auschwitzu – streszczenie

U nas w Auschwitzu… Tadeusza Borowskiego to jedno z najbardziej brutalnych świadectw na temat nazistowskich obozów koncentracyjnych, jakich doczekała się polska literatura. To wstrząsające sprawozdanie z tego, jak łatwo jedni ludzie mogą pozbawić innych ludzi godności i z zmienić ich ze świadomych własnej wartości indywidualnych jednostek w stado walczące o przetrwanie i będące w stanie posunąć się do wszystkiego w walce o przeżycie. Przeraża zwłaszcza autentyczność narracji Borowskiego, która jest tym boleśniejsza, że autor wiedzę o życiu w obozie czerpał z własnych doświadczeń.