Tango Sławomira Mrożka to dzieło przełomowe pod wieloma względami. W latach 60. XX wieku pisarz zwrócił uwagę na schyłek wartości rozumianych w sposób jednoznaczny. Prądy intelektualne i filozoficzne w Polsce przemieszały się z systemem komunistycznym, w efekcie zakłócając harmonijny rozwój nie tylko pojedynczych jednostek, lecz także całego społeczeństwa. W swoim dramacie Mrożek zawarł jednak jeszcze więcej ciekawych wątków.
Spis treści
Wątek konfliktu pokoleń
Główna oś absurdalnego konfliktu pomiędzy bohaterami dramatu. Dwudziestopięcioletni Artur jest odpowiedzialnym studentem medycyny, który pragnie, by jego rodzinny dom powrócił do wyznawania tradycyjnych wartości, ponieważ nie ma się on przeciwko czemu i komu buntować. Jego rodzice, Stomil i Eleonora, to wieczni buntownicy, którzy w młodości starali się przełamywać każde tabu, lecz nie porzucili zwyczaju łamania norm społecznych w dorosłości. Podobną postawę prezentuje babcia Eugenia. Jej brat, Eugeniusz, jest natomiast zwolennikiem tradycyjnych wartości, lecz ma za słaby charakter, by o cokolwiek walczyć, dlatego zmienia swoje poglądy w zależności od tego, jak mu jest akurat wygodnie. Tradycyjny konflikt pokoleń jest u Mrożka odwrócony do góry nogami.
Wątek sztuki
Wbrew pozorom dużo dzieje się w Tangu właśnie wokół sztuki. Przede wszystkim Stomil uważa się za awangardowego artystę, co prowokuje go (od wczesnej młodości) do przełamywania wszystkich konwencjonalnych zachowań społecznych i obyczajów. Uważa, że artyście wszystko powinno być wybaczane, ponieważ działa on na rzecz rozwoju duchowego ludzkości. W praktyce okazuje się on jednak artystą miernym – jego eksperyment teatralny, który ma przywrócić ład w rodzinie, nie udaje się, nie można zrozumieć, o co w nim chodzi. Do zostania artystą Eleonora i Stomil zachęcają również Artura, lecz twardo stąpający po ziemi syn odrzuca taką perspektywę, ponieważ w artystach widzi winowajców upadku podstawowych systemów wartości w świecie.
Wątek miłosny
Miłość w Tangu jest opisywana wielotorowo. Niekiedy bywa porywem rzeczywistego uczucia – Artur naprawdę zakochuje się w Ali, ona w nim podobno również. W innych przypadkach jest rozumiana wyłącznie jako sfera seksualna. Stomil, Eleonora, Ala czy Edek podchodzą do miłości cielesnej w zupełnie naturalny i swobodny sposób. Niszczy to romantyczną wizję Artura, który swoim małżeństwem z Alą chciał przywrócić rodzinie tradycyjny porządek. Uczucie jest tu więc mylone z pożądaniem, a pociąg fizyczny z emocją. Życie miłosne małżeństwa Eleonory i Stomila również wydaje się już wygasłe, ponieważ ich więź jest raczej natury intelektualno-światopoglądowej.
Wątek buntu
Głównym buntownikiem w dramacie jest oczywiście Artur, choć specyficzny jest jego bunt. To bunt dla samego buntu. Młodzieniec uważa, że osoba w jego wieku powinna się buntować, by rozwijać się harmonijnie, jednak w jego domu nie panują żadne reguły, którym mógłby się sprzeciwić. Buntuje się więc przeciwko brakowi zasad, przeciwko chaosowi i anarchii. Jego misja jednak kończy się fiaskiem – zostaje zamordowany przez Edka, człowieka, który za nic ma jakiekolwiek ideologie i kieruje się jedynie naturalną siłą oraz nieskrępowaną żądzą władzy.