Uniwersalizm prawdy o naturze ludzkiej w bajkach. Omów zagadnienie na podstawie znanych Ci bajek Ignacego Krasickiego. W swojej odpowiedzi uwzględnij również wybrany kontekst.

Autor: Grzegorz Paczkowski

Bajka to gatunek dydaktyczny, który przez fakt posiadania morału ma za zadanie przekazać czytelnikowi jakąś naukę. Bajki opierają się najczęściej na metaforze, alegorii personifikacji. Bardzo popularne jest przedstawianie niektórych sytuacji i postaw ludzkich ukrytych w wizerunkach zwierząt. Dzięki temu łagodzi się protekcjonalność wyrażanej prawdy moralnej, a także ułatwia się przyjęcie pewnych gorzkich wniosków przez odbiorcę. Prawdy przekazywane nam przez autorów bajek mają charakter uniwersalny, tzn. są aktualne zawsze, niezależnie od czasów, w których żyjemy, ponieważ od tysięcy lat nie zmienia się zestaw namiętności, pokus, pozytywnych i negatywnych cech, jakie człowiek mieści w swojej duszy. 

Najwybitniejszym przedstawicielem bajkopisarstwa w literaturze polskiej jest Ignacy Krasicki – oświeceniowy duchowny katolicki, który był pasjonatem poezji i stał się jej klasykiem. W swoich utworach najczęściej opisywał zwierzęta, którym na zasadzie alegorii przypisujemy pewne stałe cechy charakteru. Dzięki temu mógł pisać o różnego rodzaju ludzkich przywarach i w jasny sposób pokazywać, dlaczego warto nad nimi pracować i unikać ich w prawdziwym życiu.

W bajce Dobroczynność mamy do czynienia z owcą, która chwali dobroczynność wilka. Zapytana o to, dlaczego jest tak zafascynowana swoim najgroźniejszym naturalnym wrogiem, odpowiada, że wilk powstrzymał się on zabicia i zjedzenia jej, ograniczył się do zjedzenia jej jagnięcia. Jest to oczywiście ironiczne spojrzenie na to, jak człowiek potrafi wytłumaczyć sobie na swoją korzyść nawet najgorszą sytuację, w jakiej się znalazł. Nieraz łatwiej jest nam nie widzieć tragiczności okoliczności, w jakich się znajdujemy, ponieważ próba poradzenia sobie z nimi wymagałaby od nas wysiłku, pracy i wyjścia ze swojej strefy komfortu. Sytuacja przedstawiona w bajce Krasińskiego jest przejaskrawiona do tego stopnia, że z tragicznej staje się śmieszną, jednak wniosek pozostaje niezmienny. 

W bajce pt. Lis i osieł widzimy jak tytułowy lis ubolewa nad tym, że pod koniec życia jest samotny i nie ma żadnych przyjaciół. Lis jest stereotypowo kojarzony z nieuczciwością, chytrością i wyrachowaniem. Osioł odpowiada mu, że sam swoim zachowaniem zapracował sobie na to, by nikt nie miał ochoty być z nim w przyjaźni, więc teraz płaci za winy całego swojego życia.

Dodaj komentarz